ΑΝΔΡΙΚΑΚΗ ΜΑΡΙΑ

Μετά τον Ραϊσί... τί;

Η Μαρία Ανδρικάκη γράφει για την “επόμενη ημέρα” στο Ιράν, τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν πολίτες και αξιωματούχοι και τον κομβικό ρόλο της Τεχεράνης για τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και όχι μόνο.

Η ιρανική κυβέρνηση έσπευσε να υποβαθμίσει το περιστατικό και να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, πριν την ανάσυρση της σορού του Εμπραχίμ Ραΐσι. Μόλις ο Πρόεδρος του Ιράν εντοπίστηκε νεκρός, ο τόνος άλλαξε, η χώρα «ντύθηκε» πένθιμα και η παγκόσμια κοινότητα «μούδιασε».

Οι θεωρίες συνωμοσίας άπειρες. Τα ισραηλινά μέσα ανακοίνωσαν τον θάνατο του Ραΐσι πολλές ώρες πριν εντοπιστεί η σορός του, με τους χρήστες του Χ (πρώην Twitter) να μιλάνε για «έργο» της Μοσάντ. Αργότερα, το flight radar εντόπισε πτήση αμερικανικού μαχητικού αεροσκάφους από την Ιορδανία προς το Αζερμπαϊτζάν, πτήση που έχει να πραγματοποιηθεί εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Το ίντερνετ έβαλε στο παιχνίδι και τη CIA. Κι αν και οι καιρικές συνθήκες στην περιοχή ήταν εξαιρετικά δύσκολες και το ελικόπτερο πολύ παλιό, οι περισσότεροι αναρωτιούνται -και δικαίως- πόσες πια είναι συμπτώσεις.

Ο Εμπραχίμ Ραΐσι ήταν ένας από τους δυο πιθανούς διαδόχους του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, του Ανώτατου Πνευματικού Ηγέτη του Ιράν. Ο άλλος είναι ο γιος του, Μοϊταμπά Χαμενεΐ. Να και το τρίτο σενάριο: εσωτερική εξόντωση.

Το επόμενο χρονικό διάστημα, οι διάφορες δυνάμεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από προκλήσεις. Η ανάδειξη νέου Προέδρου είναι η πρώτη και κυριότερη. Η εύρεση νέου πιθανού διαδόχου του 85χρονου Ανώτατου Ηγέτη, είναι ακόμα μία. Η θέση των Φρουρών της Επανάστασης, που αμέσως μετά την εξαφάνιση του μοιραίου ελικοπτέρου πήραν θέσεις σε σημεία-κλειδιά της Τεχεράνης και σε κυβερνητικά κτήρια, όπως και η εξωτερική πολιτική είναι, επίσης, καίρια ζητήματα, στα οποία θα πρέπει να υπάρξει ανταπόκριση.

Δεν είναι τυχαίο που ο Τζο Μπάιντεν συγκάλεσε έκτακτο συμβούλιο, ώρες πριν ανακοινωθεί ο θάνατος του Ιρανού Προέδρου... just in case, καθώς η Ουάσιγκτον έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη Μέση Ανατολή, μια ανοιχτή κόντρα με την Τεχεράνη και ενώ ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται. Και δεν είναι μόνο η Γάζα: ο Λίβανος και η Χεζμπολάχ, οι Χούθι της Υεμένης και η πάντα επίκαιρη Συρία είναι μερικές ακόμα ενεργές ζώνες.

Ο ρόλος του Ιράν είναι εξαιρετικά σημαντικός και στο ουκρανικό, καθώς η χώρα είναι από τους βασικούς συμμάχους της Ρωσίας, την οποία προμηθεύει, μεταξύ άλλων, με τα drones Sahed, που χρησιμοποιούνται ευρέως στο πεδίο των μαχών. Μέσω της Ρωσίας, η Ισλαμική Δημοκρατία μπήκε στο μπλοκ των «αντι-δυτικών συμμάχων», όπως η Κίνα και η Βόρεια Κορέα. Την ίδια ώρα, από κοντά παρακολουθεί τις εξελίξεις και η Σαουδική Αραβία.

Σαν να μην έφταναν οι δημόσιες σχέσεις στην εξωτερική πολιτική, τα «αγκάθια» είναι πολλά και στο εσωτερικό της χώρας. Αναλυτές εκτιμούν ότι είναι σχεδόν βέβαιη η κόντρα κληρικών και στρατιωτικών για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι στην εξουσία. Με τις μνήμες από τον θάνατο της Μαχσά Αμινί και τη βίαιη καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων ακόμα ζωντανές, ο λαός είναι έτοιμος να ξανακατέβει στον δρόμο ενάντια στο σκληροπυρηνικό καθεστώς. Ήδη σε ορισμένες περιοχές οι κάτοικοι γιόρτασαν τον θάνατο του Προέδρου τους, ενώ και οι (αυτο)εξόριστοι Ιρανοί στη Δύση πανηγύρισαν έξω από τις κατά τόπους ιρανικές πρεσβείες.

Το θέμα είναι αν και κατά πόσο οι Ιρανοί θα μπορέσουν να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα με την ψήφο τους. Αν θα υπάρξει διαφάνεια, σεβασμός στο αποτέλεσμα και συμμετοχή. Την ίδια ώρα, ανοιχτή παραμένει και η θέση του Υπουργού Εξωτερικών, που θα αποτελέσει και το «πρόσωπο» της Τεχεράνης στη διεθνή κοινότητα.