Έρευνες

Διώρυγα του Παναμά: Ο Έλληνας πίσω από την συμφωνία με τις ΗΠΑ (εικόνες)

To Ant1news.gr, μέσα από έγγραφα της CIA, αποκαλύπτει την ιστορία του ελληνικής καταγωγής προέδρου του Παναμά, Δημήτρη Λάκα και τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε στις διαπραγματεύσεις Παναμά - ΗΠΑ για την συμφωνία του 1977.

Άκουσε το άρθρο

 

 

Του Χάρη Καρανίκα

Έως και 14.000 πλοία χρησιμοποιούν πλέον κάθε χρόνο την μήκους 82 χιλιομέτρων Διώρυγα του Παναμά. Πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή της από τις ΗΠΑ το 1914, τα πλοία ακολουθούσαν μία πορεία χιλιάδων χιλιομέτρων, γύρω από την άκρη της Νότιας Αμερικής, έτσι ώστε να βρεθούν από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό Ωκεανό, ή αντίστροφα.

Ανήμερα τα Χριστούγεννα, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανήρτησε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Truth το εξής ευχητήριο μήνυμα: “Καλά Χριστούγεννα σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των υπέροχων στρατιωτών της Κίνας, που με αγάπη, αλλά παράνομα, χειρίζονται τη Διώρυγα του Παναμά”. Πεκίνο και Πόλη του Παναμά έσπευσαν να διαψεύσουν τους ισχυρισμούς του - ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Μουλίνο χαρακτήρισε αυτά που έγραφε ο Τραμπ “ανοησίες”, επισημαίνοντας πως δεν υπήρξε “απολύτως καμία κινεζική παρέμβαση” στη Διώρυγα.

Λίγο αργότερα ο αμερικανός πρόεδρος απείλησε ότι θα πάρει πίσω την περιοχή του καναλιού, η οποία είχε παραχωρηθεί στον Παναμά από τις ΗΠΑ κατόπιν συμφωνίας, επικαλούμενος τα “υπερβολικά” υψηλά τέλη που φέρεται να χρεώνονται τα αμερικανικά πλοία για να το διασχίσουν. Και αυτός ο ισχυρισμός του διαψεύσθηκε από τον Παναμά.

Ανήμερα της ορκωμοσίας του στις 20 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο πρόεδρος Τραμπ έδωσε συνέχεια: “Η Κίνα εκμεταλλεύεται το κανάλι του Παναμά και δεν το δώσαμε στην Κίνα. Το δώσαμε στον Παναμά και το παίρνουμε πίσω", είπε.

Μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, ο πρόεδρος του Παναμά τόνισε και πάλι ότι “δεν υπάρχει παρουσία κανενός έθνους που να παρεμβαίνει στη διοίκησή μας” της Διώρυγας του Παναμά.

Όλοι οι προηγούμενοι ισχυρισμοί του Τραμπ αντανακλούν τις ανησυχίες ορισμένων Αμερικανών αξιωματούχων σχετικά με τις σημαντικές επενδύσεις της Κίνας στο κανάλι και τις γύρω υποδομές. Δεν υπάρχουν δημόσια στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η κινεζική κυβέρνηση ή ο κινεζικός στρατός έχουν τον έλεγχο του καναλιού ή του στρατού της. Αυτό που υπάρχει είναι ότι κινεζικές εταιρείες έχουν σημαντική παρουσία εκεί.

Από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Σεπτέμβριο του 2024, η Κίνα αντιπροσώπευε το 21,4% του όγκου φορτίων που διέρχεται από τη Διώρυγα του Παναμά, καθιστώντας την τον δεύτερο μεγαλύτερο χρήστη μετά τις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει επίσης επενδύσει πολλά σε λιμάνια και τερματικούς σταθμούς κοντά στο κανάλι.

Δύο από τα πέντε λιμάνια  στην ευρύτερη περιοχή της Διώρυγας, το Balboa και το Cristobal, που βρίσκονται στην πλευρά του Ειρηνικού και του Ατλαντικού αντίστοιχα, λειτουργούν από μια θυγατρική της Hutchison Port Holdings από το 1997. Η εν λόγω εταιρεία ανήκει σε όμιλο με έδρα το Χονγκ Κονγκ που έχει αναπτύξει λιμενικές δραστηριότητες σε 24 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.Αν και δεν ανήκει στην Κίνα, φαίνεται ότι υπάρχουν ανησυχίες στην Ουάσιγκτον για το πόσο έλεγχο θα μπορούσε να ασκήσει το Πεκίνο στην εταιρεία.

Δεν είναι μόνο τα λιμάνια όμως που έχουν προκαλέσει ανησυχία:

Το 2017, ο Παναμάς διέκοψε τους διπλωματικούς δεσμούς με την Ταϊβάν και καθιέρωσε επίσημες σχέσεις με την Κίνα. Λίγο αργότερα, έγινε η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που εντάχθηκε στην πρωτοβουλία της Κίνας “Belt and Road Initiative”, στην οποία περιλαμβάνεται ανάπτυξη υποδομών μέσω επενδύσεων τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Επιπλέον, το άνοιγμα του πρώτου Ινστιτούτου Κομφούκιου στον Παναμά και η επιχορήγηση για την κατασκευή σιδηροδρόμου. Ακόμα, χορηγίες από κινεζικές εταιρείες για επιμορφωτικά προγράμματα δημοσιογράφων.

Ιστορικά, οι ΗΠΑ διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στην κατασκευή και διαχείριση της Διώρυγας. Έπειτα από μια αποτυχημένη προσπάθεια των Γάλλων να την κατασκευάσουν, οι ΗΠΑ εξασφάλισαν την ανάληψη του έργου. Στις 4 Μαΐου 1904, ο Παναμάς παραχώρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες το δικαίωμα να κατασκευάσουν και να λειτουργήσουν τη Διώρυγα και να ασκούν έλεγχο σε ακτίνα πέντε μιλίων εδάφους εκατέρωθεν του υδάτινου περάσματος. Ως αντάλλαγμα θα ελάμβαναν ετήσιες αποζημιώσεις.

Η κατασκευή του καναλιού ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια μετά, το 1914, και παρέμενε υπό τον απόλυτο έλεγχο των ΗΠΑ έως το 1977, όταν ο τότε αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ υπέγραψε μια συνθήκη για να παραδώσει σταδιακά τη Διώρυγα στον Παναμά, την οποία ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει “ανόητη”.

Στη σύναψη της συγκεκριμένη συνθήκης του 1977, πλέον σημαντικό ρόλο έπαιξε ένας έλληνας ομογενής, ο Δημήτριος -Τζίμι- Λάκας, που διετέλεσε πρόεδρος του Παναμά από το 1969 έως και το 1978.

Στην βιβλιοθήκη του αμερικανού προέδρου Κάρτερ, που πρόσφατα πέθανε, εντοπίζεται μία επιστολή προς τον Δημήτρη Λάκα, με ημερομηνία Μαϊου 1978. Έχει σταλεί λίγο πριν το ταξίδι του Κάρτερ στον Παναμά, για την επικύρωση των τροποποιήσεων από τη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών που έγιναν στη συνθήκη για την παράδοση της Διώρυγας.

“Αγαπητέ κύριε Πρόεδρε,

Μαζί έχουμε φτάσει σε μια νέα εποχή όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ των εθνών μας. Δεν ήταν εύκολο επίτευγμα για καμία από τις δύο χώρες, αλλά το αποτέλεσμα άξιζε την προσπάθεια. Στις μεγάλες και δύσκολες μέρες που μας έφεραν σε αυτή τη στιγμή, ο λαός του Παναμά και οι ηγέτες του κέρδισαν τον σεβασμό μας για την καλή θέληση, το θάρρος και τη σαφή αίσθηση του εθνικού τους πεπρωμένου. Αυτός ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ μιας μεγάλης και μιας μικρής χώρας, που αποκτήθηκε μέσα από μια σκληρή δοκιμασία, θα πρέπει να μας δώσει εμπιστοσύνη για τη δύναμη και την αντοχή της σχέσης που έχουμε δημιουργήσει. Δουλεύοντας μαζί, δώσαμε σε άλλους λόγους να ελπίζουν ότι μπορούν να βρουν κοινό έδαφος για την επιδίωξη εθνικών στόχων. Ως Πρόεδρος του Παναμά, μπορείτε δικαίως να υπερηφανεύεστε για την εκπλήρωση των φιλοδοξιών πολλών δεκαετιών της χώρας σας.

Ανυπομονώ να σας δω στον Παναμά για να γιορτάσουμε αυτή την περίσταση

Ειλικρινά,

Τζίμι Κάρτερ”

Όπως αναφέρεται στο προφίλ του Λάκα, που είχε δημιουργήσει η CIA και περιλαμβάνεται πλέον στα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της υπηρεσίας, ο έλληνας ομογενής είχε διοριστεί στη θέση του προέδρου του Παναμά μετά το πραξικόπημα του 1969, από τον ισχυρό στρατηγό Ομάρ Τορίχος. “Συμβουλεύει τον παλιό του φίλο Τορίχος για την πολιτική και χειρίζεται διοικητικά θέματα και θέματα πρωτοκόλλου. Ο Λάκας πιστεύει ότι η εθνική αξιοπρέπεια και η οικονομική ευημερία του Παναμά απαιτούν ταχεία αναθεώρηση της συνθήκης για τη Διώρυγα του Παναμά” έγραφαν από την CIA στις αρχές του 1977. “Μετά από πολλά χρόνια ως επιχειρηματίας και μηχανικός κατασκευών, εντάχθηκε στην κυβέρνηση Τορίχος το 1968 ως διευθυντής κοινωνικής ασφάλισης. Ο Πρόεδρος έχει επισκεφθεί πολλές φορές τις Ηνωμένες Πολιτείες και θαυμάζει πολύ την παραγωγική τους ικανότητα. Έχει επίσης ταξιδέψει στη Δυτική Ευρώπη και το Μεξικό. Ο Λάκας, 51 ετών, είναι ευγενικός, οξυδερκής και ειλικρινής. Μιλάει άπταιστα αγγλικά, με τεξανή προφορά που απέκτησε κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Οι φίλοι και οι γνωστοί τον αποκαλούν συνήθως “Τζίμι”. Το ψάρεμα και η βαρκάδα είναι τα αγαπημένα του σπορ”, αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα στοιχεία, όπως το ότι πήγε λύκειο στην αμερικανοκρατούμενη τότε ζώνη της Διώρυγας, καθώς και ότι ήταν κάτοχος πτυχίων Αρχιτεκτονικής και Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Texas Wesleyan University και το Texas Technological College.

Ο Δημήτριος Λάκας γεννήθηκε το 1925 στον Παναμά και ήταν γιος του έλληνα μετανάστη Βασίλη Λάκα από το Κρανίδι. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Παναμά, επί χούντας στην Ελλάδα, είχε επισκεφθεί το 1971 τον τόπο καταγωγής του πατέρα του. Ο Λάκας φέρεται να έχει διηγηθεί την εξής ιστορία για τον διορισμό του ως πρόεδρος του Παναμά: “Όταν έγινε το πραξικόπημα στο Παναμά οι επικεφαλής ήταν φίλοι μου. Ένας στρατηγός, ένας ναύαρχος και ένας πτέραρχος. Όταν κατέλαβαν το Προεδρικό μέγαρο, με κάλεσαν κατεπειγόντως και μου ζήτησαν να επιλέξω έναν από αυτούς για Πρόεδρο και να τον ορκίσει ο Επίσκοπος, που περίμενε. Βγαίνω από το γραφείο και ο Επίσκοπος μου λέει: Για να μη σφαχτούνε μεταξύ τους, θα κάνω εσένα Πρόεδρο. Ήταν μια βιαστική απόφαση που την δέχτηκαν και οι τρεις ανώτατοι στρατιωτικοί. Με ορκίζει βιαστικά και ξαφνικά γίνομαι νούμερο ένα του Παναμά. Ποιος; Εγώ ο γιός του μετανάστη Βασίλη Λάκα που όταν έφυγε από την Ελλάδα δεν είχε βρακί να φορέσει”. 

Ενώ η Διώρυγα ήταν υπό τον απόλυτο έλεγχο των αμερικανών, έως και την υπογραφή της συνθήκης του 1977 για την παράδοσή της στον Παναμά, η “Ζώνη του Καναλιού”, όπως αποκαλούσαν την περιοχή των δέκα μιλίων πέριξ της υδάτινης οδού, είχε τη δική της αμερικανική διοίκηση, δικαστικό σύστημα, σχολεία, αστυνομία, πυροσβεστική. Ο κυβερνήτης της Ζώνης διορίζονταν από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ενώ η ζωή εκεί περιελάμβανε δωρεάν στέγαση και εκπαίδευση, υπερσύγχρονες ιατρικές εγκαταστάσεις, πεντακάθαρους δημόσιους χώρους, γιορτές την Ημέρα Ανεξαρτησίας της 4ης Ιουλίου και, φυσικά, άφθονο γρασίδι, όπως στα περισσότερα αμερικανικά προάστια.

Τη δεκαετία του 1960, η Ζώνη ξεκίνησε να γίνεται σημείο ανάφλεξης στις σχέσεις Παναμά - ΗΠΑ, και οι διαμαρτυρίες παναμέζων γίνονταν όλο και πιο συχνές, με αποκορύφωμα τον Ιανουάριο του 1964. Τότε οι αρχές της Ζώνης είχαν αποφασίσει ότι ούτε οι σημαίες των ΗΠΑ ούτε του Παναμά θα κυματίζουν στα σχολεία της περιοχής - όμως οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες και οδήγησαν σε βίαια επεισόδια κατά τα οποία έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 20 Παναμέζοι και τέσσερις αμερικανοί στρατιώτες.

Λίγα χρόνια μετά ήρθε το πραξικόπημα, έπειτα από τις έντονα αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές στις οποίες νικητής είχε αναδειχθεί ο Αρνούλφο Άριας και την ανακοίνωσή του ότι θα εκκαθαρίσει την ηγεσία της Εθνικής Φρουράς αντικαθιστώντας την με αξιωματικούς της επιλογής του. Η ανατροπή του από τους στρατιωτικούς που ξεσηκώθηκαν εναντίον του, έστειλε τον Άριας και ολόκληρο το υπουργικού συμβούλιο στη “Ζώνη του Καναλιού”, όπου είχαν αρχικά ασυλία και στη συνέχεια στην εξορία. Η Εθνοσυνέλευση και όλα τα πολιτικά κόμματα διαλύθηκαν και το Πανεπιστήμιο του Παναμά έκλεισε για αρκετούς μήνες.

Ηγέτης της κυβερνώσας πλέον χούντας ήταν αρχικά ο συνταγματάρχης Χοσέ Μαρία Πανίγια. “Μέσα σε λίγους μήνες, αντικαταστάθηκε από τον Δημήτριο Λάκα που διορίστηκε προσωρινός πρόεδρος, έναν μηχανικό με καλές διασυνδέσεις στο επιχειρηματικό κατεστημένο του Παναμά”, αναφέρεται σε αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της CIA. “Καθώς περνούσε ο καιρός, η ρητορική και, σε κάποιο βαθμό, οι πολιτικές της κυβέρνησης στράφηκαν προς τα αριστερά, με μια πληθώρα φορολογικών, εργασιακών, εκπαιδευτικών και αγροτικών μεταρρυθμίσεων που δανείστηκαν από στρατιωτικά σοσιαλιστικά καθεστώτα της εποχής στη Βολιβία και το Περού και επίσης (σε εκπαιδευτικούς τομείς) από την Κούβα του Φιντέλ Κάστρο. Αυτές οι εξελίξεις σχετίζονται άμεσα με την άνοδο του στρατηγού Ομάρ Τορίχος, διοικητή της Εθνικής Φρουράς”, επισημαίνεται σε έγγραφα της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών.

Ο Γουίλιαμ Τζ. Τζόρντεν, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ, αναφέρει για τον έλληνα ομογενή στο βιβλίο του με τίτλο “Η Οδύσσεια του Παναμά”, το οποίο εκδόθηκε το 1984: “Ο Λάκας ήταν από πολλές απόψεις ο άνθρωπος που κράτησε τους τροχούς της κυβέρνησης να περιστρέφονται στον Παναμά σε καθημερινή βάση, και όχι ένα κορυφαίο στέλεχος που υπέθεσαν ορισμένοι παρατηρητές”. Όπως επεσήμαινε ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ “η κεντρική εξουσία, η τελική εξουσία λήψης αποφάσεων, ανήκε στον Τορίχος”.

Κατά την προεδρική θητεία του Λάκα, σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, η κυβέρνηση έλεγχε αυστηρά τα μέσα ενημέρωσης, ασκούσε λογοκρισία και εφάρμοζε “λαϊκιστικά προγράμματα δαπανών”.

Οι σχέσεις του Λάκα με τις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα με αμερικανούς πρεσβευτές με τους οποίους συνδιαλεγόταν, φαίνεται ότι ήταν καλές έτσι ώστε να μπορεί να ζητάει ανταλλάγματα - αντίθετα με το σκληρό, άκαμπτο προφίλ που ήθελε να επικοινωνεί ο στρατηγός Τορίχος. Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 1970, πριν καν μπουν σε επίσημη διαδικασία διαπραγματεύσεων η παναμέζικη με την αμερικανική κυβέρνηση για το θέμα της διώρυγας, ο Λάκας σε συνομιλία του με τον αμερικανό πρεσβευτή Σάιρ διαμήνυσε την προθυμία του Παναμά να επιτρέψει στις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν μία σημαντική αεροπορική βάση η οποία βρισκόταν έξω από τη Ζώνη του Καναλιού. “Ο Λάκας κατέστησε σαφές, ωστόσο, ότι αναμένει από τις ΗΠΑ να ανταποδώσουν ικανοποιώντας μια σειρά από αιτήματα του Παναμά. Ανώτατοι αξιωματούχοι του Παναμά προσπάθησαν πρόσφατα να πείσουν τις ΗΠΑ να επιστρέψουν ορισμένες περιοχές εντός της Ζώνης του Καναλιού”, αναφέρεται σε έγγραφο της CIA.

Λίγες ημέρες αργότερα, σε άλλο πληροφοριακό έγγραφο, ο Λάκας φαίνεται να ζητάει από τον πρεσβευτή Σάιρ την έκδοση τριών συνταγματαρχών της παναμέζικης Εθνικής Φρουράς που είχαν δραπετεύσει από τις φυλακές και αιτήθηκαν άσυλο στη Ζώνη του Καναλιού. “Οι δραπέτες, ηγέτες του αποτυχημένου πραξικοπήματος κατά του στρατηγού Τορίχος τον περασμένο Δεκέμβριο, είχαν μεταφερθεί από τις φυλακές υψίστης ασφαλείας έπειτα από επίμονες παραινέσεις του Λάκα και ο πρόεδρος είπε ότι ο Τορίχος θα τον “απομακρύνει” εάν δεν επιστρέψουν στον Παναμά. Τον περασμένο Μάρτιο, ο Τορίχος κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επέτρεψαν τη χρήση της Ζώνης ως ασφαλούς καταφυγίου για άτομα που συνωμοτούσαν εναντίον του”, αναφέρεται στο έγγραφο.

Μία σημαντική στιγμή κατά τη διάρκεια της θητείας του ως προσωρινού προέδρου ήταν το 1970, όταν ο Λάκας συνάντησε τον αμερικανό πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον στην Ουάσινγκτον, όπου και μπήκαν τα θεμέλια για την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων για το θέμα της διώρυγας. Είχε προηγηθεί η δημοσίευση καταγγελίας 32 σελίδων από την πλευρά του Παναμά, η οποία απέρριπτε προηγούμενα σχέδια διαπραγματεύσεων προτού αναλάβουν ο Τορίχος και ο Λάκας. Επιπλέον εκείνη την περίοδο υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις ότι η παναμέζικη κυβέρνηση θα κατήγγειλε τη συνθήκη του 1904 για το κανάλι -βάσει της οποίας αποκτούσαν οι ΗΠΑ το δικαίωμα κατασκευής και διαχείρισης- στη Γενική Συνέλευση του Ηνωμένων Εθνών. “Με συμβουλή του Προέδρου Λάκας και άλλων ότι η πρωτοβουλία του ΟΗΕ θα ήταν αντιπαραγωγική, η εχθρική στάση του Τορίχος καταλάγιασε. Οι αντιαμερικανικές πολεμικές αποσοβήθηκαν και ο Λάκας δέχτηκε με ευγνωμοσύνη μια πρόσκληση για δείπνο στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, εάν ο Tορίχος δεν λάβει παραχωρήσεις για το κανάλι που να θεωρεί κατάλληλες, είναι πιθανό να συνεχίσει την τακτική πίεσης”, επισημαίνεται σε σχετικό έγγραφο της CIA.

Η συνάντηση του Λάκα με τον Νίξον στην Ουάσινγκτον διήρκησε περί τα πενήντα λεπτά. Όπως έγραψε ο πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζόρντεν στο βιβλίο του, όταν η συζήτηση των δύο προέδρων στράφηκε στον Παναμά και στο κανάλι, “ο Λάκας είπε στον Νίξον ότι τα συναισθήματα θερμαίνονται μεταξύ των συμπατριωτών του”. Με τη σειρά του ο Νίξον διαβεβαίωσε τον Λάκα ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει γι' αυτό.

Η CIA ωστόσο, μετά την θερμή αυτή συνάντηση των δύο προέδρων, είχε άλλη ανάγνωση των θεμάτων. “Παρά τη συνάντηση αυτή, οι σχέσεις ΗΠΑ-Παναμά παρέμειναν κάπως ταλαιπωρημένες καθώς ο Τορίγιος εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο κάθε ευκαιρία για να εκμεταλλευτεί τα προβλήματα με τη Ζώνη και να αποσπάσει τη μέγιστη απόσταση προπαγάνδας (…) Οι διαπραγματευτικοί στόχοι του Παναμά, στο βαθμό που διατυπώθηκαν, διατυπώθηκαν με πολύ ευρείς και φαινομενικά λογικούς όρους. Είτε εσκεμμένα είτε όχι, φαινόταν να υπάρχει μια σύγχυση, υποννοούμενα ότι η συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί σύντομα και ένας υπαινιγμός ότι εάν οι επιθυμίες για δικαιοδοσία μπορούσαν να ευοδώσουν, τότε ίσως ο Παναμάς θα συμβιβαζόταν σε άλλα σημεία”, αναφέρεται σε έγγραφο.

Οι νέες συνομιλίες ξεκίνησαν το 1971 στην Ουάσιγκτον, με τον πρεσβευτή του Παναμά στις Ηνωμένες Πολιτείες να ηγείται της διαπραγματευτικής ομάδας του Παναμά. Το 1972, θυμωμένος για τον αργό ρυθμό των συνομιλιών, ο πρεσβευτής είπε ότι παραιτείται και επέστρεψε στον Παναμά. Όμως ο Λάκας αρνήθηκε να δεχτεί την παραίτησή του και του είπε να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις.

Την ίδια χρονιά στις πρώτες εκλογές επί καθεστώτος Τορίχος, ο Δημήτριος Λάκας εκλέχθηκε και ανέλαβε νόμιμος συνταγματικός Πρόεδρος με περισσότερες εξουσίες και αρμοδιότητες από αυτές που είχε ως προσωρινός, κατά την προηγούμενη τριετία. Σε απόρρητο υπόμνημα της CIA με τίτλο “Παναμάς: Εποχή Δράσης” το φθινόπωρο του 1972 αναφέρεται: “Στις 11 Οκτωβρίου, όταν ο Δημήτριος Λάκας και ο Arturo Sucre αναλαμβάνουν ως συνταγματικός πρόεδρος και αντιπρόεδρος, η “επαναστατική” κυβέρνηση στην οποία κυριαρχεί ο στρατηγός Τορίχος θα ξεκινήσει μια νέα φάση που μπορεί να χαρακτηριστεί ως “περίοδος δράσης”. Έχοντας διανύσει χρόνια σκεπτικισμού για να πείσει τους ανθρώπους για την ανησυχία του για την ευημερία τους, ο Τορίχος βρίσκεται τώρα σε ένα σημείο όπου πρέπει να τα καταφέρει. Πιθανότατα θα προχωρήσει με εγχώριες πρωτοβουλίες που έχουν σχεδιαστεί για να κερδίσουν επαίνους ακόμα κι αν δεν λύσουν βασικά προβλήματα. Θα συνεχίσει να επιδιώκει μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και, το πιο σημαντικό, θα αρχίσει σίγουρα να αποδίδει σε πολλούς τομείς”.

Ενάμιση χρόνο μετά την εκλογή του Λάκα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ προετοιμάζεται για την επίσκεψή του στον Παναμά. Η πληροφόρηση που έχει από εμπιστευτικό σημείωμα για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα εκείνη την περίοδο είναι ενθαρρυντική για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων όσον αφορά τη διώρυγα. “Ο πρεσβευτής Σάιρ αναφέρει ότι η παναμέζικη κυβέρνηση έχει προετοιμάσει μία ζεστή και φιλική ατμόσφαιρα για την επίσκεψή σας, ενώ προσπαθεί να διατηρήσει τις προσδοκίες του κόσμου σε λογικά πλαίσια. Όλες οι υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ αναφέρουν ότι η κατάσταση στη χώρα είναι ήρεμη, ότι δεν υπάρχουν σημαντικά προβλήματα ασφαλείας, και ότι δεν προκύπτουν ενδείξεις ότι θα υπάρξουν κατά την διάρκεια της επίσκεψής σας. Ο πρόεδρος Λάκας, ο οποίος έχει κατά καιρούς κατακριθεί ότι τρέφει μεγάλη εμπιστοσύνη και είναι φιλικός απέναντι στις ΗΠΑ, φέρεται να λέει ότι η πίστη του στους Αμερικανούς δικαιώνεται. Η πρεσβεία καταλαβαίνει ότι ο στρατηγός Τορίχος θα χρησιμοποιήσει την επίσκεψη για την ενίσχυση της πολιτικής του θέσης στον Παναμά και του “αναστήματός” του στο ημισφαίριο. Υπάρχουν πληροφορίες ότι o Τορίχος ελπίζει να αποσπάσει επιπρόσθετες ενδιάμεσες παραχωρήσεις τις οποίες θα μπορεί να ανακοινώσει, και ότι επιδιώκει επίσης να λάβει δεσμεύσεις για τα σημεία της συνθήκης κατά τη διάρκεια των ιδιωτικών συνομιλιών σας”.

Τα επόμενα χρόνια οι πολιτικοί τόνοι από την πλευρά του Παναμά, όπως αναφέρεται σε έγγραφα της CIA, δεν παρουσιάζουν ανησυχητικές διακυμάνσεις. Τον Μάιο του 1975 οι Τορίχος και Λάκας σε δημόσιες δηλώσεις τους επιβεβαίωσαν την πίστη τους στην έκβαση των διαπραγματεύσεων, ενώ ταυτόχρονα “σχεδίαζαν μία εκστρατεία δημοσίων σχέσεων και δράσης” σε περίπτωση που οι συνομιλίες δεν πήγαιναν όπως αναμενόταν. Παρόμοια ήταν η κατάσταση και τον Οκτώβριο του 1975, κατά τους εορτασμούς της επετείου του πραξικοπήματος-“επανάστασης” του 1968 που έφεραν τον στρατηγό Τορίχος στο τιμόνι της χώρας. Στις ομιλίες τους, “ο Λάκας αναφέρθηκε στα επιτεύγματα του καθεστώτος, ενώ ο Τορίχος τόνισε ότι θα χρειαζόταν εθνική ενότητα και υπομονή για να ξεπεραστούν οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για το κανάλι”.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1977 ο αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ και ο στρατηγός Ομάρ Τορίχος υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη Διώρυγα, κατά την οποία οι ΗΠΑ θα παρέδιδαν το κανάλι στις 31 Δεκεμβρίου 1999 και θα υπήρχαν εγγυήσεις για την ουδετερότητά του.

Ο Λάκας δεν έζησε για να δει την παράδοση της Διώρυγας στον Παναμά. Πέθανε λίγες ημέρες πριν, στις 2 Νοεμβρίου 1999, σε ηλικία 74 ετών από καρδιακό επεισόδιο.

Ειδήσεις σήμερα:

Τάκης Οικονομόπουλος: Στο νοσοκομείο με εγκεφαλικό επεισόδιο ο παλαίμαχος του Παναθηναϊκού

Οι 4 ειδήσεις της ημέρας (βίντεο)

Ηράκλειο Κρήτης: Διαρροή πετρελαίου μετά από σπάσιμο αγωγού (βίντεο)