Υγεία
Διατήρηση γονιμότητας και κύηση μετά από καρκίνο μαστού
Γράφει η Χριστίνα Τσιώνου, Γυναικολόγος – Χειρουργός Μαστού, Διευθύντρια Α΄ Κλινικής Μαστού ΜΗΤΕΡΑ.
Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια σε γυναίκες κάτω των 40 ετών και επομένως αναπαραγωγικής ηλικίας. Πολλές ασθενείς στην ηλικία αυτή δεν έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους και τίθεται το θέμα διατήρησης της γονιμότητας. Κυρίως όμως μας απασχολεί η ασφάλεια της κύησης για την ασθενή όσον αφορά στην επανεμφάνιση της νόσου και επομένως της επιβίωσης όπως και η επίπτωση των θεραπειών στην έκβαση της κύησης και την υγεία του νεογνού.
Η συζήτηση για τις μεθόδους διατήρησης της γονιμότητας γίνεται αρχικά πριν την έναρξη των θεραπειών για τον καρκίνο του μαστού. Αυτές περιλαμβάνουν την διατήρηση- κατάψυξη εμβρύων, ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού. Η λήψη ωαρίων γίνεται κάνοντας πρόκληση ωορρηξίας με εξειδικευμένα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούν και φάρμακα για την αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού και είναι ασφαλή. Αν αυτό δεν μπορεί να γίνει σταματούμε την περίοδο κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας με ενέσιμα, αν και δεν θεωρείται ο καλύτερος τρόπος γιατί ακόμη και αν η περίοδος έρθει μετά τις θεραπείες η γονιμότητα ενδέχεται να έχει επηρεασθεί.
Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε ιδίως στις γυναίκες που θα πάρουν ορμονοθεραπεία για 10 χρόνια, ακόμη και αν δεν χρειάστηκε να κάνουν χημειοθεραπεία, είναι η καθυστέρηση στην έναρξη της προσπάθειας για κύηση. Επίσης, δεν είναι γνωστό το διάστημα μετά τη διάγνωση που είναι ασφαλές να επιχειρήσουν εγκυμοσύνη και αν είναι ασφαλές να διακοπεί προσωρινά η θεραπεία για να επιτευχθεί αυτό.
Παλαιότερες αναδρομικές μελέτες μας δείχνουν ότι η κύηση δεν επηρεάζει την επιβίωση σε σχέση με άλλες γυναίκες επίσης με καρκίνο μαστού που δεν έμειναν έγκυες. Αυτό φάνηκε σε όλους τους τύπους καρκίνου μαστού. Βέβαια αυτό μπορεί να μην είναι απόλυτα ακριβές και κύηση να επιχειρούν ασθενείς με καλύτερη πρόγνωση. Μάλιστα σε μια συγκεντρωτική ανάλυση 14 αναδρομικών μελετών (1) φάνηκε ότι ασθενείς που έμειναν έγκυες είχαν κατά 41% μειωμένη θνησιμότητα σε σχέση με αυτές που δεν είχαν εγκυμοσύνη. Βέβαια όπως είπαμε αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα επιλογής. Το ασφαλές διάστημα μετά τη διάγνωση στις παλαιότερες μελέτης ήταν τα δυο έτη.
Τελευταία ανακοινώθηκε η πρώτη και πολυαναμενόμενη προοπτική μελέτη που σχεδιάστηκε για να απαντήσει ειδικά στα ερωτήματα αυτά, η POSITIVE (2). Γενικά οι προοπτικές μελέτες είναι πιο αξιόπιστες από τις αναδρομικές που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η μελέτη αυτή περιέλαβε ασθενείς μέχρι 42 ετών, με ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο μαστού. Αυτές είχαν πάρει ορμονοθεραπεία για 18- 30 μήνες και την διέκοψαν 3 μήνες πριν επιχειρήσουν εγκυμοσύνη και μέχρι 2 χρόνια. Στο διάστημα αυτό επιχειρήθηκε κύηση, έγινε τοκετός και κάποιες θήλασαν μέχρι να συμπληρωθούν 2 χρόνια. Μετά συνέχισαν την ορμονοθεραπεία μέχρι την συμπλήρωση συνολικά 10 ετών. Συνολικά μελετήθηκαν 497 ασθενείς και η σύγκριση έγινε με ομάδα προεμμηνοπαυσιακών γυναικών που έλαβαν μέρος σε δυο άλλες καλοσχεδιασμένες μελέτες.
Στην ανάλυση που έγινε στα 3 χρόνια παρατηρήθηκε επανεμφάνιση της νόσου στο 8.9%, σε σχέση με 9.2% στην ομάδα με την οποία έγινε η σύγκριση. Οι μεταστάσεις ήταν στο 4.5% στην ομάδα της κύησης σε σχέση με το 5.9% στην άλλη ομάδα.
Οι κυήσεις ήταν περισσότερες στις νεότερες γυναίκες <35, που πέτυχαν κύηση στο 85.7%, ενώ σε ηλικία 40-42 στο 52.7%.
Δεν παρατηρήθηκαν συγγενείς ανωμαλίες στα νεογνά, αν και ήταν συχνότερες οι καισαρικές τομές και οι πρόωροι τοκετοί.
Επομένως φαίνεται και στην προοπτική αυτή μελέτη ότι σε επιλεγμένα περιστατικά με ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους, η προσωρινή διακοπή δεν επηρεάζει την επιβίωση και είναι ασφαλής για το νεογνό.
Πρέπει βέβαια να λάβουμε υπόψιν το μικρό διάστημα παρακολούθησης, 3 χρόνια, και τον καλό βιολογικό υπότυπο των ασθενών αν και υπήρχαν ασθενείς και σταδίου 2 ή 3. Χρειάζεται μεγαλύτερο διάστημα, 10 χρόνων για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα αλλά τουλάχιστον τα μέχρι τώρα είναι αρκετά ενθαρρυντικά. Για τους άλλους βιολογικούς υπότυπους που δεν έχουμε καινούρια δεδομένα συστήνουμε να περιμένουν περίπου 5 χρόνια πριν επιχειρήσουν εγκυμοσύνη και εφόσον βέβαια είναι ελεύθερες νόσου.
Οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται συστηματικά και με προσοχή για τα δεδομένα αυτά, για τους προβληματισμούς που έχουμε, ώστε να λάβουν τη σωστή απόφαση. Εμείς οφείλουμε να τις ενημερώσουμε και να τις στηρίξουμε.
Ο Οκτώβριος είναι ο Μήνας Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Μαστού και μια υπενθύμιση πως η πρόληψη και ο έγκαιρος έλεγχος σώζουν ζωές. Το ΥΓΕΙΑ και το ΜΗΤΕΡΑ, με την νέα τους καμπάνια προσπαθούν να θυμίσουν σε κάθε γυναίκα πόσο σημαντικός είναι ο προσυμπτωματικός έλεγχος του μαστού στην πρόληψη της νόσου, θέτοντας το απλό ερώτημα: «Ψάχτηκες;». Ας κάνουμε λοιπόν την πρόληψη σύμμαχό μας!
Ανακαλύψτε περισσότερα εδώ: https://www.mitera.gr/oktovrios-minas-eyaisthitopoiisis-kata-toy-karkinoy-toy-mastoy/
*Άρθρο της Χριστίνας Τσιώνου, Γυναικολόγου – Χειρουργού Μαστού, Διευθύντριας Α΄ Κλινικής Μαστού ΜΗΤΕΡΑ.
