Υγεία

Επίμονο ροχαλητό στα παιδιά: Σύγχρονη διάγνωση και θεραπεία

Γράφει ο Μηνάς Αρτόπουλος, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής Α' Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ.

Αιτία σοβαρών προβλημάτων, όπως η νυκτερινή ενούρηση, οι μαθησιακές δυσκολίες και οι διαταραχές συμπεριφοράς, μπορεί να υποκρύπτει το συνεχές και επίμονο ροχαλητό των παιδιών!

Πράγματι, έχει αποδειχτεί ότι  το επίμονο ροχαλητό και η ενδεχόμενη υπνική άπνοια των παιδιών χρειάζεται διερεύνηση, καθώς διαταράσσουν την ποιότητα του ύπνου και είναι συνδεδεμένα με άλλες κρυφές καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν  την ανάπτυξη  του παιδιού και να οδηγήσουν σε προβλήματα συμπεριφοράς, καρδιάς και πνευμόνων.

Πρώτα  απ’ όλα οι γονείς θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το ροχαλητό δεν είναι κάτι το τελείως αθώο και ακίνδυνο. Στη συνέχεια θα πρέπει να παρακολουθήσουν αν το παιδί τους έχει επίμονο ροχαλητό  και να ζητήσουν την βοήθεια του  γιατρού αν επιπλέον το παιδί τους:

• Έχει ανήσυχο ύπνο
• Είναι κουρασμένο το πρωί
• Είναι υπερδραστήριο
• Έχει νυκτερινή ενούρηση
• Πρωινούς πονοκεφάλους
• Νυκτερινούς εφιάλτες και διακοπές της αναπνοής στον ύπνο
• Καθυστέρηση της ανάπτυξης
• Κακή ανάπτυξη ομιλίας
• Μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές συμπεριφοράς

Τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η  παχυσαρκία είναι κύριος προδιαθεσικός παράγοντας. Μικρότερο ρόλο παίζουν η  κληρονομικότητα, το σύνδρομο Down, διάφορες νευρομυϊκές παθήσεις  και  οι αλλεργικές καταστάσεις, λόγω του οιδήματος του βλεννογόνου του ρινοφάρυγγα που προκαλούν και της επακόλουθης υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων. Τα ασθματικά επίσης παιδιά, όπως και εκείνα των οποίων οι γονείς καπνίζουν έχουν αυξημένες πιθανότητες νόσησης από υπνική άπνοια.

Το ροχαλητό είναι μια σχετικά συχνή πάθηση. Υπολογίζεται ότι το 12-13% των παιδιών ηλικίας 1-9 χρόνων ροχαλίζει σχεδόν καθημερινά ή το λιγότερο 3-4  βραδιές την εβδομάδα και το 2-3% από αυτά πάσχουν από υπνική άπνοια. Ο θόρυβος του ροχαλητού είναι τόσο έντονος που πάντα γίνεται  αντιληπτός από τους γονείς.

Ευκαιριακό, προσωρινό ροχαλητό μπορεί να παρουσιάσουν  όλα τα παιδιά, μετά από κρυολογήματα, φλεγμονές ή αλλεργικές παθήσεις της μύτης και του στοματοφάρυγγα, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί ιδιαίτερο  πρόβλημα

Ενδεικτικά συμπτώματα υπνικής άπνοιας

• Έντονο ροχαλητό που ξυπνάει το παιδί από τον ύπνο
• Το παιδί σταματάει να αναπνέει στη διάρκεια του ύπνου κατά διαστήματα. Στη φάση αυτή της άπνοιας η γλώσσα πέφτει προς τα πίσω, στο φάρυγγα και αυτό εμποδίζει ή  κλείνει τελείως  το πέρασμα του αέρα.
• Το παιδί ξυπνάει ξαφνικά με έντονη δύσπνοια ή αδυναμία  αναπνοής. Η μερική ή πλήρης απόφραξη της αναπνευστικής οδού προκαλεί ελάττωση της οξυγόνωσης του εγκεφάλου και το απότομο ξύπνημα του παιδιού. Με το ξύπνημα όμως υποχωρεί η απόφραξη  και με μια βαθιά και δυνατή εισπνοή που ακολουθεί, αποκαθίσταται η δίοδος του αέρα και η οξυγόνωση του εγκεφάλου.
• Το παιδί παρουσιάζει έντονη τάση για ύπνο στη διάρκεια της ημέρας και σε ώρες εκτός του τακτικού και  προγραμματισμένου ύπνου του.

Καθοριστικό ρόλο στον εντοπισμό και τη διάγνωση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, από την οποία πάσχουν, χωρίς να το γνωρίζουν, εκατομμύρια παιδιά, παίζει η νυχτερινή Παλμική Οξυμετρία. Η εξέταση γίνεται με την εφαρμογή ενός πλαστικού κλιπ που ονομάζεται οξύμετρο στο άκρο του δακτύλου. Ο αισθητήρας του οξύμετρου μετρά τα επίπεδα της υποξαιμίας (88-90%) σε 4 ή περισσότερα δευτερόλεπτα και τα καταγράψει ποσοτικά, ώστε να δώσει μια πρώτη ένδειξη για την ύπαρξη ή μη, αλλά και την βαρύτητα της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

Μετά τη διάγνωση του προβλήματος και της αιτίας που το προκαλεί ο γιατρός είναι εκείνος που θα αποφασίσει μαζί με τους γονείς για τον τρόπο θεραπείας. Στα παιδιά που ροχαλίζουν, η παλμική οξυμετρία μπορεί να βοηθήσει ακόμη στη σύσταση για ενδεχόμενη αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή (κρεατάκια), καθώς είναι ένας αντικειμενικός δείκτης και η απόφαση δεν εξαρτάται μόνο από τη σωστή ή μη υποκειμενική παρατήρηση των γονέων. 

Θεραπεία

Δεδομένου ότι η κυριότερη αιτία στα παιδιά είναι υπερτροφία των αμυγδαλών  και των αδενοειδών εκβλαστήσεων, η αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή είναι η θεραπεία επιλογής  στο 85-90% των περιπτώσεων. Αν όμως αυτή αποδειχθεί  αναποτελεσματική, (στο 10% περίπου των παιδιών), τότε άλλα μέτρα, όπως οδοντικές προθέσεις, κανόνες υγιεινού ύπνου και υγιεινής διατροφής, αντιμετώπιση  παχυσαρκίας και πιθανών φλεγμονών και αλλεργίας μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Κι αν όλα  αυτά αποτύχουν τότε οι συσκευές θετικής πίεσης (CPAP) είναι η τελευταία λύση.

*΄Άρθρο του Μηνά Αρτόπουλου, Ωτορινολαρυγγολόγου, Διευθυντή Α' Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ.