Υγεία

Η εξωσωματική γονιμοποίηση στον 21ο αιώνα: Το μέλλον είναι ήδη εδώ

Γράφει ο Μηνάς Μαστρομηνάς, Γυναικολόγος Ανθρώπινης Αναπαραγωγής, Πρόεδρος ΔΣ ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις.

Η εξωσωματική γονιμοποίηση ξεκίνησε τη θαυμαστή της πορεία το 1978 με τη γέννηση του πρώτου παιδιού, της Luisse Brown. Τότε η μέθοδος εθεωρείτο πειραματική και τα ποσοστά επιτυχίας ήταν μονοψήφια. Στα χρόνια που μεσολάβησαν υπήρξε μια ιλιγγιώδης ανάπτυξη της τεχνικής που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της ιατρικής.

Η κοινωνική μάστιγα του συνόλου της ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας αντιμετωπίστηκε σε ποσοστά άνω του 90%. Παράλληλα, η συγκεκριμένη τεχνολογία εφαρμόστηκε με επιτυχία και σε περιπτώσεις που δεν αφορούσαν στη γονιμότητα όπως η προεμφυτευτική διάγνωση μεταδιδόμενων κληρονομικά σοβαρών νοσημάτων (μεσογειακή αναιμία, κυστική ίνωση κ.ά.). Επίσης, η κατάψυξη ωαρίων και σπέρματος πριν τη θεραπεία για κακοήθη νοσήματα επέτρεψε τη διατήρηση της γονιμότητας σε ασθενείς αναπαραγωγικής ηλικίας.

Σήμερα η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια απλή, τεκμηριωμένη και απολύτως ασφαλής ιατρική διαδικασία ρουτίνας, σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου. Η διάρκειά της μειώθηκε από 4 σε 2 εβδομάδες και είναι πολύ φιλική για την ασθενή αφού εντάσσεται στην καθημερινότητά της.

Τα ποσοστά επιτυχίας έχουν εκτοξευτεί άνω του 50% με την πρώτη προσπάθεια και άνω του 75% με την ολοκλήρωση τριών εμβρυομεταφορών. Τα τελευταία είκοσι χρόνια συντελέστηκε μια εκπληκτική πρόοδος που αφορούσε κυρίως στο Εμβρυολογικό Εργαστήριο. Κατανοήσαμε καλύτερα τις ανάγκες σε θρεπτικές ουσίες και φιλικό περιβάλλον του εξελισσόμενου εμβρύου μέχρι την πέμπτη ημέρα της ζωής του (βλαστοκύστη) όταν εμφυτεύεται στη μήτρα.

Το φιλικό και μη τοξικό περιβάλλον στο εργαστήριο εγγυάται ένας σύγχρονος μηχανισμός φιλτραρίσματος του εισερχόμενου αέρα σταθερής θερμοκρασίας, που απαλλάσει τον αέρα από αιωρούμενα μικροσωματίδια και διάφορα τοξικά αέρια για το έμβρυο. Στην ίδια κατεύθυνση, η νέα γενιά προηγμένων καλλιεργητικών υλικών και επωαστών βελτιστοποιεί την απρόσκοπτη πρώιμη εμβρυική ανάπτυξη. Οι σύγχρονοι επωαστές διατηρούν απόλυτα σταθερές και ακριβείς συνθήκες θερμοκρασίας και pH και παράλληλα είναι εφοδιασμένοι με κάμερα παρακολούθησης (time lapse) της εμβρυικής πορείας και εξέλιξης που πληροφορεί για τη βιωσιμότητα και δυναμική εκάστου εμβρύου. Οι πληροφορίες αυτές αξιοποιούνται ψηφιακά και ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης βοηθά τους εμβρυολόγους στην επιλογή των εμβρύων με τη μεγαλύτερη δυνατότητα εμφύτευσης.

Όμως, όλες αυτές οι εντυπωσιακές διαδικασίες πρέπει να πραγματοποιούνται σε ένα ασφαλές περιβάλλον απαλλαγμένο από την πιθανότητα λάθους. Η επιβεβαίωση (μαρτυρία) των στοιχείων των ασθενών, των γαμετών τους και των εμβρύων τους (witnessing) γίνεται σήμερα σε όλη την εξέλιξη του προγράμματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης ψηφιακά και ηλεκτρονικά. Αυτό προσφέρει ασφάλεια και δυνατότητα εξαγωγής πληροφοριών για κάθε φάση της προσπάθειας.

Στη χώρα μας έχουμε την τύχη να έχουμε πρωτοπόρους επιστήμονες του κλάδου και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Στη χώρα μας γεννιούνται κάθε χρόνο 4.000 παιδιά από τις περίπου 12.000 προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης. Περίπου ένα στα έξι ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας θα χρειαστεί να καταφύγει στη συνδρομή της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Η επιλογή του κέντρου εξωσωματικής από τους ασθενείς είναι κομβικής σημασίας για την επιτυχή κατάληξη της προσπάθειας. Τα σύγχρονα και επιτυχή κέντρα εξωσωματικής είναι πλήρως εξοπλισμένα με ψηφιακό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, απόλυτα εκπαιδευμένους και εξειδικευμένους επιστήμονες και φυσικά, παρέχεται όλο το φάσμα της διάγνωσης αλλά και της θεραπείας της ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας.

Εάν θέλαμε να περιγράψουμε με τρεις λέξεις την εξωσωματική γονιμοποίηση στον 21ο αιώνα, αυτές θα ήταν Αποτελεσματικότητα, Ασφάλεια, Απλότητα. Και όλα αυτά μέσα σε ένα ανθρώπινο και φιλικό περιβάλλον που αγκαλιάζει με θέρμη, ενδιαφέρον και εξατομίκευση τις ανάγκες του κάθε ζευγαριού.

*Άρθρο του Μηνά Μαστρομηνά, Γυναικολόγου Ανθρώπινης Αναπαραγωγής, Προέδρου ΔΣ ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις.