Υγεία

Πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου “Πνευμόνων Υγεία” στο Metropolitan Hospital: γιατί η πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του πνεύμονα είναι ζωή

Γράφει ο Επαμεινώνδας Κοσμάς, Διευθυντής Πνευμονολόγος στο Metropolitan Hospital.

Η πλέον αποτελεσματική μέθοδος για την ενδεχόμενη ριζική θεραπεία και τη μείωση των θανάτων από όλους τους τύπους καρκίνων, είναι αποδεδειγμένα ο προληπτικός έλεγχος και η πρώιμη διάγνωση της νόσου. Η μαστογραφία, τα επίπεδα του PSA αίματος, η κολονοσκόπηση, το τεστ ΠΑΠ κ.ά., απέδωσαν τα μέγιστα στην πρώιμη διάγνωση και στη μείωση των θανάτων από τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του προστάτη, του παχέος εντέρου, του τραχήλου της μήτρας κ.ά., αναδεικνύοντας εμφατικά την αξία ύπαρξης διαγνωστικού εργαλείου πρώιμης ανίχνευσης και έγκαιρης διάγνωσης των κακοήθων νοσημάτων. Ένα ανάλογο εργαλείο πρώιμης ανίχνευσης/διάγνωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα, αποτελεί τα τελευταία χρόνια η αξονική τομογραφία θώρακα χαμηλής δόσης ακτινοβολίας χωρίς σκιαγραφικό (low-dose CT, LDCT), εφόσον πραγματοποιείται ετησίως σε άτομα υψηλού κινδύνου: ενήλικες άντρες και γυναίκες 50-80 ετών.

Η σημασία της πρώιμης διάγνωσης στον καρκίνο του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο δεύτερος σε συχνότητα εμφάνισης μετά τον καρκίνο του προστάτη στους άνδρες και του μαστού στις γυναίκες, και ο πρώτος σε θανάτους παγκοσμίως. Ειδικότερα, 1.500.000 – 2.000.000 συνάνθρωποί μας αποβιώνουν ετησίως από καρκίνο του πνεύμονα και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η διάγνωση της νόσου γίνεται αργά, όταν πλέον βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Γιατί όμως έρχεται αργά αυτή η διάγνωση; Γιατί ο καρκίνος του πνεύμονα στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα. Έτσι, όταν ανιχνεύεται τελικά ο καρκίνος, οι θεραπευτικές επιλογές και οι πιθανότητες ίασης είναι ήδη σημαντικά περιορισμένες, καθώς η κλινική πορεία και η τελική έκβαση της νόσου, σχετίζονται απόλυτα με το στάδιο αυτής όταν γίνεται η διάγνωση. Το αποτέλεσμα είναι η 5ετής επιβίωση με διάγνωση στο τελικό στάδιο (IV-B) να είναι κάτω του 5%, την ίδια στιγμή που σημαντικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι η 5ετής επιβίωση της νόσου όταν διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο (ΙΑ-1) μπορεί να ξεπεράσει το 90%.

Αυτό το γεγονός αναδεικνύει τη ζωτική σημασία ενός εργαλείου πρώιμης ανίχνευσης/διάγνωσης της νόσου όπως η αξονική τομογραφία θώρακα χαμηλής δόσης ακτινοβολίας χωρίς σκιαγραφικό (low-dose CT, LDCT) αλλά και την ανάγκη της ένταξης της συγκεκριμένης εξέτασης σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου, ένα πρόγραμμα όπως το «Πνευμόνων Υγεία» του Metropolitan Hospital.

Πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου «Πνευμόνων Υγεία»

Η LDCT είναι μια εύκολη και γρήγορη εξέταση, με μικρή έκθεση ακτινοβολίας (λιγότερο από το 1/3 περίπου της ακτινοβολίας της κλασικής αξονικής τομογραφίας θώρακα). Υποψήφιοι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου με LDCT (Lung Cancer Screening) είναι κατά κύριο λόγο άνθρωποι ηλικίας 50-75 ετών, ενεργοί ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα κατά την τελευταίας 15ετία και έχουν ιστορικό καπνίσματος από 20 έως 30 «πακέτα-έτη» (pack-years). Ο δείκτης pack-years υπολογίζεται από τον αριθμό των πακέτων τσιγάρων που καπνίζει ημερησίως ένας καπνιστής πολλαπλασιαζόμενο επί τον αριθμό των ετών που καπνίζει (π.χ. ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα για 30 έτη=30 «πακέτα-έτη»). Επίσης υποψήφιοι για προληπτικό έλεγχο μπορεί να είναι και καπνιστές μεγαλύτερης ηλικίας (έως 80 ετών) εφόσον είναι σε καλή κατάσταση υγείας, που σημαίνει ότι μπορούν οργανικά να έχουν σαφές κλινικό όφελος από ενδεχόμενη διαγνωστική ή θεραπευτική παρέμβαση επί ανεύρεσης θετικού ευρήματος στην LDCT.

Το πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου «Πνευμόνων Υγεία» του Metropolitan Hospital, συνδυάζει την απαραίτητη υψηλού επιπέδου επιστημονική στελέχωση και τον αναγκαίο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό αιχμής για να προσφέρει, για πρώτη φορά τόσο οργανωμένα στην Ελλάδα, πρόληψη κατά του καρκίνου του πνεύμονα σε όσους πληρούν τα προαναφερθέντα κριτήρια και επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό.

Στο πλαίσιο του προγράμματος έχει συγκροτηθεί μια ειδική ομάδα επιστημόνων υγείας που απαρτίζεται από πνευμονολόγους της Πνευμονολογικής Κλινικής «Πνοή» και ογκολόγους από το Πρότυπο Κέντρο Κλινικών Μελετών, τη Δ' και τη Β' Ογκολογική Κλινική και από τον λοιπό ογκολογικό τομέα, για να προσφέρει συμβουλευτική προσέγγιση κατόπιν ραντεβού σε εβδομαδιαίο εξωτερικό ιατρείο, σε όσους ενεργούς ή πρώην καπνιστές θελήσουν να υποβληθούν στον έλεγχο.

Πώς θα λειτουργεί ο προληπτικός έλεγχος

Αρχικά, θα λαμβάνεται ιατρικό ιστορικό, θα γίνεται κλινική εξέταση του ασθενούς και θα ελέγχεται αν πληρούνται τα κριτήρια ένταξης στο Πρόγραμμα. Στην περίπτωση που πληρούνται, τότε θα ακολουθεί η αξονική τομογραφία θώρακα χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (LDCT), η οποία θα ελέγχεται από εξειδικευμένη ομάδα του Τμήματος Ιατρικής Απεικόνισης-Ακτινοδιάγνωσης του Θεραπευτηρίου. Τα τελικά αποτελέσματα, πρώτα θα αξιολογούνται από ειδικό συμβούλιο με συμμετέχοντες ιατρούς του Ακτινολογικού, Πνευμονολογικού και Ογκολογικού Τμήματος και κατόπιν θα ανακοινώνονται στο συμμετέχον άτομο. Εφόσον δεν προκύψουν παθολογικά ευρήματα στην αξονική τομογραφία, το συμμετέχον άτομο αφού ενημερωθεί αναλυτικά, θα επανελέγχεται με νέα LDCT σε 1 χρόνο. Συγχρόνως, εφόσον το εξετασθέν άτομο εξακολουθεί να καπνίζει και επιθυμεί να διακόψει την καταστροφική αυτή συνήθεια, θα συνδέεται άμεσα με το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Metropolitan Hospital.

Στην περίπτωση που ανιχνευθούν ύποπτα ή παθολογικά ευρήματα στην LDCT, η ιατρική επιτροπή αξιολόγησης θα προτείνει είτε τη στενή παρακολούθηση είτε την περαιτέρω διαγνωστική διερεύνηση, βασιζόμενη πάντα σε ειδικούς αλγορίθμους διάγνωσης και παρακολούθησης όπως αυτοί εφαρμόζονται σε όλα τα σύγχρονα προγράμματα παγκοσμίως.

Τα συμμετέχοντα άτομα που θα πρέπει να υποβληθούν σε περαιτέρω διαγνωστική διερεύνηση της εντοπιζόμενης βλάβης, θα έχουν τη δυνατότητα άμεσης σύνδεσης με το υπερσύγχρονο Τμήμα Επεμβατικής Πνευμονολογίας ή/και το αντίστοιχο Τμήμα Επεμβατικής Ακτινολογίας. Το Τμήμα Επεμβατικής Πνευμονολογίας, προσφέρει τη δυνατότητα ενδοσκοπικής προσέγγισης στη βλάβη με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό «κατευθυνόμενης βρογχοσκόπησης» και ασφαλή, απόλυτα ανώδυνη λήψη βιοψιών ακόμα και από μικρές βλάβες στην περιφέρεια του πνεύμονα, χωρίς την ανάγκη νοσηλείας. Αντίστοιχα, το Τμήμα Επεμβατικής Ακτινολογίας προσφέρει τη δυνατότητα προσέγγισης της βλάβης μέσω παρακέντησης δια λεπτής βελόνης υπό τοπική αναισθησία και με άμεση καθοδήγηση από τον αξονικό τομογράφο από έμπειρους, εξειδικευμένους επεμβατικούς Ακτινολόγους. Ενδεχομένως δε αυτή η διαγνωστική προσπάθεια να συνεπικουρηθεί και από το Τμήμα Θωρακοχειρουργικής για βλάβες μη προσβάσιμες με τις προαναφερθείσες τεχνικές. Τα δείγματα βιοψιών και κυτταρολογικών εξετάσεων θα κατευθύνονται στο Παθολογοανατομικό και Κυτταρολογικό Εργαστήριο για οριστική διάγνωση. Εφόσον αποδειχθεί ότι υπάρχει κακοήθης όγκος του πνεύμονα, θα ακολουθείται η διαδικασία σταδιοποίησης του όγκου μέσω των τμημάτων Μαγνητικής Τομογραφίας (μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου) και Πυρηνικής Ιατρικής (ολόσωμο PET/CT) καθώς και η διαδικασία μοριακού ελέγχου από το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας. Το σύνολο των αποτελεσμάτων του ασθενούς θα συζητείται στο Ογκολογικό Συμβούλιο Καρκίνου του Πνεύμονα και το Συμβούλιο θα αποφαίνεται εάν ο ασθενής θα λάβει συστηματική θεραπεία, ακτινοθεραπεία, θωρακοχειρουργική εξαίρεση του όγκου ή κάποιο συνδυασμό αυτών των θεραπευτικών χειρισμών.

Το Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου «Πνευμόνων Υγεία», πέραν των καπνιστών που θα αναζητήσουν με δική τους πρωτοβουλία τις υπηρεσίες του Θεραπευτηρίου, θα προσφέρεται δωρεάν στα άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες μέσω της συνεργασίας του Ομίλου HHG και του Metropolitan Hospital με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Fairlife Lung Cancer Care, του φορέα που δημιουργήθηκε στη μνήμη του Simon Bell.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 4809150 - 160

*Άρθρο του Επαμεινώνδα Κοσμά, Διευθυντή Πνευμονολόγου στο Metropolitan Hospital.