Τεχνολογία

“Solar Orbiter”: εξαιρετικής ποιότητας φωτογραφίες του Ήλιου (εικόνες)

Ένας Έλληνας αστροφυσικός συμμετέχει στην διαστημική αποστολή διεθνούς συνεργασίας.

Καλύτερες του αναμενομένου είναι οι πρώτες φωτογραφίες από το ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος Solar Orbiter, τις οποίες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρόκειται να παρουσιάσει στο κοινό στις 16 Ιουλίου. «Εξαιρετικής ποιότητας» χαρακτήρισε τις πολυαναμενόμενες φωτογραφίες, με δηλώσεις του στο Αθηναϊκό-Μακεδονκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Έλληνας αστροφυσικός και αναπληρωτής επιστημονικός υπεύθυνος του Solar Orbiter, Γιάννης Ζουγανέλης.

Ο κ. Ζουγανέλης είναι ο πρώτος Έλληνας στο προσωπικό του ESA που συμμετέχει σε τέτοια θέση ευθύνης επιστημονικής αποστολής. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών, ξεκίνησε να εργάζεται στον ESA το 2014, διαθέτοντας διδακτορικό στην Αστροφυσική από το Πανεπιστήμιο Ντενί Ντιντερό του Παρισιού, ενώ προηγουμένως δίδασκε ως αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πιέρ και Μαρί Κιουρί στο Παρίσι.

Όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «οι πρώτες εικόνες που φτάνουν από το Solar Orbiter είναι εξαιρετικής ποιότητας και αποκαλύπτουν νέα και πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα, που δεν είχαν παρατηρηθεί στο παρελθόν. Είμαστε ακόμα στις αρχικές φάσεις της αποστολής και ήδη βλέπουμε ότι ο Ήλιος είναι ακόμα πιο σύνθετος από ό,τι γνωρίζαμε ως τώρα. Αν και θα χρειαστεί πολλή ανάλυση πριν μπορέσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα, οι νέες αυτές παρατηρήσεις μπορούν να ενισχύσουν ορισμένες θεωρίες σχετικά με τα άλυτα μυστήρια του Ήλιου, όπως είναι η θέρμανση του στέμματος και η επιτάχυνση του ηλιακού ανέμου. Είναι η πρώτη φορά που κοιτάμε τον Ήλιο από τόσο κοντά και στα επόμενα χρόνια που θα πλησιάσουμε όλο και περισσότερο, αναμένουμε περισσότερες εκπλήξεις σαν αυτήν που θα παρουσιάσουμε στις 16 Ιουλίου».

Το Solar Orbiter, το οποίο εκτοξεύθηκε φέτος στις 10 Φεβρουαρίου, πραγματοποίησε ήδη την πρώτη κοντινή προσέγγισή του στον Ήλιο. Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιστημονικές ομάδες, που είναι υπεύθυνες για τα δέκα όργανα της αποστολής, κατόρθωσαν να ελέγξουν το σύνολο του εξοπλισμού, παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισαν εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, και έτσι η πρώτη «εκστρατεία» φωτογράφησης του μητρικού άστρου του ηλιακού συστήματός μας στέφθηκε με επιτυχία.

Όπως τόνισε ο κ. Ζουγανέλης, «με τις γνωστές συγκυρίες του κορονοϊού, όλες οι ομάδες που αποτελούνται από εκατοντάδες επιστήμονες και μηχανικούς εργάστηκαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες από το σπίτι. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος που ένα διαστημόπλοιο διεκπεραίωσε τις πιο κρίσιμες λειτουργίες του αμέσως μετά την εκτόξευση από το σπίτι! Αυτές ολοκληρώθηκαν με επιτυχία στις 15 Ιουνίου, οπότε και ξεκίνησε η επιστημονική φάση της αποστολής».

 «Οι πρώτες εικόνες υπερβαίνουν τις προσδοκίες μας», σημείωσε και ο επιστήμονας του Solar Orbiter στην ESA, Ντάνιελ Μίλερ. «Μπορούμε ήδη να διακρίνουμε ενδείξεις πολύ ενδιαφερόντων φαινομένων, που δεν είχαμε κατορθώσει να παρατηρήσουμε με λεπτομέρεια στο παρελθόν. Τα δέκα όργανα του Solar Orbiter λειτουργούν εξαιρετικά και από κοινού παρέχουν μία ολιστική εικόνα του Ήλιου και του ηλιακού ανέμου. Αυτό διασφαλίζει ότι το Solar Orbiter θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τον Ήλιο», πρόσθεσε.

Ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν ληφθεί άλλες φωτογραφίες του Ήλιου από τόσο κοντινή απόσταση. Κατά το πρώτο περιήλιο, το κοντινότερο σημείο στον Ήλιο από την ελλειπτική τροχιά του Solar Orbiter ήταν 77 εκατομμύρια χιλιόμετρα, περίπου το μισό της απόστασης Ήλιου-Γης. Το σκάφος, που θα κάνει εν καιρώ ακόμη πιο κοντές προσεγγίσεις στον Ήλιο, τώρα προσαρμόζεται σταδιακά στην τροχιά του γύρω από τον Ήλιο.

Μόλις εισέλθει στην κυρίως επιστημονική φάση του, που θα ξεκινήσει στα τέλη του 2021, θα πλησιάσει έως τα 42 εκατομμύρια χιλιόμετρα από την επιφάνεια του Ήλιου, πιο κοντά και από τον Ερμή. Οι διαχειριστές του διαστημοπλοίου θα δώσουν σταδιακά μία κλίση στην τροχιά του Solar Orbiter, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η προσπάθεια της πρώτης στην ιστορία φωτογράφησης των πόλων του Ήλιου.

Το Solar Orbiter είναι μία διαστημική αποστολή διεθνούς συνεργασίας μεταξύ του ESA και της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA). Δώδεκα κράτη-μέλη της ESA (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Νορβηγία, Πολωνία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθώς και η NASA, συνέβαλαν στο επιστημονικό σκέλος. Ορισμένες χώρες (Δανία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες και Πορτογαλία) συνέβαλαν στην κατασκευή του διαστημικού σκάφους, αλλά όχι στο επιστημονικό σκέλος της αποστολής. Από την Ελλάδα έχουν συμβάλει οι εταιρείες Prisma Electronics SA και ISD.