Υγεία

Κορονοϊός: Γιατί ξαναβγαίνουν θετικοί ασθενείς που έχουν αναρρώσει

Η μέχρι στιγμής συναίνεση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας είναι ότι δεν πρόκειται για επαναλοίμωξη, αλλά ότι τα νέα τεστ βγαίνουν ψευδώς θετικά.

Σε όλο τον κόσμο -και στην Ελλάδα- έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ασθενών που είχαν διαγνωσθεί θετικοί στον κορονοϊό, ανάρρωσαν, αλλά όταν ελέγχονται μετά από ένα διάστημα, ξαναβγαίνουν θετικοί στα μοριακά τεστ. Κάτι μη αναμενόμενο, το οποίο έχει πυροδοτήσει -μη επιβεβαιωμένες έως τώρα- υποψίες ορισμένων ότι είναι δυνατή η σύντομη επαναλοίμωξη Covid-19 σε μερικές περιπτώσεις.

Στην πραγματικότητα, η πιθανότερη εξήγηση κρύβεται σε μια αδυναμία των διαγνωστικών τεστ, τα οποία κάποιες φορές ίσως ανιχνεύουν μέσα στο σώμα τα νεκρά πια σωματίδια του ιού SARS-CoV-2. Η μέχρι στιγμής συναίνεση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας είναι ότι δεν πρόκειται για επαναλοίμωξη, αλλά ότι τα νέα τεστ βγαίνουν ψευδώς θετικά.

Στη Νότια Κορέα σχεδόν 300 ιαθέντες ασθενείς με Covid-19 ξαναβρέθηκαν θετικοί στα μοριακά τεστ. Στην Ελλάδα έχει αναφερθεί περίπτωση ασθενούς, ο οποίος βγαίνει θετικός στα τεστ ξανά και ξανά για περίπου δύο μήνες μετά την αρχική λοίμωξή του. Ανάλογα περιστατικά έχουν γίνει γνωστά και σε άλλες χώρες (Κίνα, Ιαπωνία κ.α.), δημιουργώντας ερωτηματικά στους επιστήμονες, που διερευνούν τις περιπτώσεις, οι οποίες δεν έχουν κατ' ανάγκη μια και μοναδική εξήγηση.

 Μια βασική πιθανότητα είναι αυτό που τόνισε ο Νοτιοκορεάτης γιατρός Οχ Μιούνγκ-ντον του Νοσοκομείου του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σεούλ, σύμφωνα με τον οποίο τα ευρέως χρησιμοποιούμενα -και στη χώρα μας- μοριακά τεστ αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) δεν μπορούν πάντα να διακρίνουν ανάμεσα στο γενετικό υλικό του κορονοϊού και στα απομεινάρια του ιού που μπορεί να μείνουν για καιρό στο σώμα μετά την ανάρρωση. Ενώ ο ασθενής έχει γίνει καλά και δεν μεταδίδει τη νόσο, παρόλα αυτά το τεστ συνεχίζει να ανιχνεύει το (κατά κάποιο τρόπο) «πτώμα» του ιού. «Τμήματα του RNA μπορούν να παραμείνουν ακόμη και αν ο ιός έχει πια αδρανοποιηθεί. Το πιθανότερο είναι ότι όσοι βγήκαν ξανά θετικοί, είχαν ακόμη αδρανοποιημένο RNA του ιού», σύμφωνα με τον δρα Μιούνγκ-ντον.

Η καθηγήτρια μικροβιολογίας Κάρολ Σόσκες Ράις του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης συμφωνεί, σύμφωνα με το Live Science, ότι «μολονότι κάποιος μπορεί να έχει αναρρώσει και να μην είναι πια μεταδοτικός, ίσως έχει ακόμη μικρά αδρανή τμήματα του ιικού RNA, τα οποία βγάζουν θετικά τα τεστ». Μετά την καταπολέμηση του ιού, «μπορεί να παραμείνουν όλα αυτά τα σκουπίδια των διερρηγμένων κυττάρων του, τα οποία πρέπει να καθαριστούν». Αυτά τα κυτταρικά «πτώματα» μπορεί να μπερδέψουν τα τεστ και κάποιος να εμφανίζεται ότι έχει ακόμη Covid-19.

Για να σιγουρευτεί κανείς κατά πόσο όντως έχει ακόμη στον οργανισμό του ενεργό και μεταδοτικό κορονοϊό, θα χρειαζόταν, σύμφωνα με τη δρα Ράις, ένα διαφορετικού είδους τεστ, που όμως δεν γίνεται συνήθως: να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο δείγματα του ιού ή να τοποθετηθούν απλώς σε ιδανικές συνθήκες και στη συνέχεια να διαπιστωθεί κατά πόσο ο ιός μπορεί να αναπτυχθεί.

Η πιθανότητα ταχείας επαναλοίμωξης θεωρείται απίθανη, επειδή, αντίθετα με άλλους ιούς όπως ο HIV και της ανεμοβλογιάς που μπορούν να εισδύσουν στον πυρήνα των ανθρωπίνων κυττάρων που μολύνουν, μένοντας εκεί αδρανείς για καιρό ωσότου ενεργοποιηθούν ξανά, ο νέος κορονοϊός ανήκει σε εκείνους τους ιούς που μένουν έξω από τον κυτταρικό πυρήνα των διαδοχικών κυττάρων που μολύνουν. «Αυτό σημαίνει ότι δεν προκαλεί χρόνια λοίμωξη ή επαναλοίμωξη», συνεπώς, κατά τη Ράις, «είναι άκρως απίθανο» ότι ο κορονοϊός θα ενεργοποιηθεί ξανά λίγο μετά την πρώτη λοίμωξη.

Θεωρητικά δεν μπορεί να αποκλειστεί μια νέα λοίμωξη κάποια στιγμή, αλλά όχι σύντομα. Εφόσον μέχρι στιγμής ο ιός SARS-CoV-2 υφίσταται μικρές γενετικές αλλαγές, τα υπάρχοντα αντισώματα που αναπτύσσουν οι ιαθέντες ασθενείς, θα είναι αρκετά για να διατηρήσουν μια ανοσία (για πόσο όμως χρόνο, παραμένει ασαφές). «Αν ο ιός παραμείνει όπως τώρα με πολύ μικρές αλλαγές, τότε είναι άκρως απίθανο ότι κάποιος θα κολλήσει ξανά τον επόμενο χρόνο», σύμφωνα με τη Ράις.

Πάντως η εμπειρία της Νότιας Κορέας δείχνει ότι τείνει σταδιακά να αυξηθεί το ποσοστό των ιαθέντων ασθενών που ξαναβγαίνουν θετικοί στα επόμενα τεστ, από περίπου 2% πριν δύο εβδομάδες σε σχεδόν 3% σήμερα. Σύμφωνα με το Κορεατικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (KCDC), κατά μέσο όρο κάποιος ασθενής που έχει γίνει καλά από Covid-19, ξαναβγαίνει θετικός σε τεστ 13,5 μέρες μετά το εξιτήριο, ενώ έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις που το τεστ βγήκε θετικό μετά από 35 μέρες. Από τους 133 ασθενείς που ξαναβγήκαν θετικοί και τους οποίους μελέτησαν οι Νοτιοκορεάτες επιστήμονες, οι 61 είχαν ήπια συμπτώματα όταν είχαν αρρωστήσει και οι 72 ήσαν ασυμπτωματικοί. Σύμφωνα με το KCDC, γίνεται ιχνηλάτηση αυτών των επαναληπτικών κρουσμάτων για να διαπιστωθεί αν μεταδίδουν τον κορονοϊό σε άλλους ανθρώπους, αλλά έως τώρα δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο.