Οικονομία

Η κρίση “εξαφάνισε” από τους πολίτες εισοδήματα 27 δισ. ευρώ

Τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων αντανακλούν τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν στα χρόνια των μνημονίων.

Του Νίκου Ρογκάκου

Εισοδήματα ύψους 27 δισ. ευρώ “εξαφάνισε” η οικονομική κρίση, εκ των οποίων τα 9 δισ. ευρώ βγήκαν από τις τσέπες των μισθωτών, όπως επιβεβαιώνουν τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων για τα έτη 2010 - 2018 που επεξεργάστηκε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναδιάταξη εσόδων που συνέβη ποτέ στο χαρτοφυλάκιο των νοικοκυριών, η οποία αντανακλά τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν με τα μνημόνια, τα οποία μάλιστα έγινα οξύτερα τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με τις φορολογικές δηλώσεις, το 2018 δηλώθηκαν εισοδήματα συνολικού ύψους 73,6 δισ. ευρώ από 100,3 δισ. ευρώ που είχαν δηλωθεί το 2010, όπου τίποτε ακόμη δεν μαρτυρούσε για τον… κακό χαμό που επρόκειτο να συμβεί στην οικονομία της χώρας. Τα πράγματα πήραν άσχημη τροπή στη συνέχεια με τους στόχους για πλεονάσματα 3,5% που συμφωνήθηκαν με τους δανειστές, οι οποίοι μπορεί μεν να επιτυγχάνονται, δεν παύουν όμως να είναι υπερφίαλοι.

Όπως προκύπτει από τα στατιστικά δεδομένα:

• Μισθωτοί: Το 2010 οι δύο εκατομμύρια μισθωτοί δήλωσαν εισοδήματα ύψους 39,7 δισ. ευρώ, ενώ το 2018 τα εισοδήματα περιορίστηκαν στα 30,7 δισ. ευρώ. Δηλαδή έχασαν περί τα 9 δισ. ευρώ. Από 20.000 που ήταν περίπου το μέσο εισόδημα το 2010 αυτό συρρικνώθηκε στα 13.650 ευρώ.
• Συνταξιούχοι: Το 2010 οι 1,6 εκατ. συνταξιούχοι  δήλωναν εισοδήματα 26,8 δισ. ευρώ και σήμερα οι 2,25 εκατ. συνταξιούχοι δηλώνουν 25,2 δισ. ευρώ. Το μέσο εισόδημα από τα 16.750 ευρώ διαμορφώνεται σήμερα λίγο πάνω από τις 11.000 ευρώ.
• Αυτοαπασχολούμενοι: Είναι μεγάλοι χαμένοι της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης αφού το μέσο ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα τους υποχώρησε από τα 21.044 ευρώ το 2010 στα 17.758,76 ευρώ το 2017. Η εφαρμογή του ασφαλιστικού “νόμου Κατρούγκαλου” αύξησε το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολουμένων, συνδέοντάς το με το ετήσιο εισόδημα, αναγκάζοντας έτσι μεγάλο αριθμό των φορολογουμένων αυτής της κατηγορίας να εμφανίσει σημαντικά χαμηλότερα φορολογητέα εισοδήματα.

Αυτός είναι ο βασικός λόγος σύμφωνα με τον οποίο στα χρόνια της μεγάλης κρίσης η φοροδιαφυγή έζησε τα καλύτερα της χρόνια. Ο ελεγκτικός μηχανισμός ανίκανος από τον “οδοστρωτήρα” των μνημονίων να την παρακολουθήσει, με αποτέλεσμα αυτοί που πλήρωσαν τη δημοσιονομική προσαρμογή να είναι φυσικά οι μισθωτοί, οι οποίοι προφανώς και δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα, όπως οι υπόλοιπες επαγγελματικές ομάδες.

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι η συμμετοχή τους στα φορολογικά βάρη των διαφόρων κατηγοριών. Παρά τη μεγάλη συρρίκνωση που υπέστησαν στα εισοδήματα συνταξιούχοι και μισθωτοί κατά την περίοδο 2010-2017, η συμμετοχή τους στα φορολογικά βάρη αυξήθηκε υπέρμετρα ιδιαίτερα την περίοδο 2015-2018. Το 2016, έτος κατά το οποίο υποβλήθηκαν οι δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2015, οι συνταξιούχοι και οι μισθωτοί πλήρωσαν το 59,55% του συνολικού ποσού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το 2017 (έτος δήλωσης των εισοδημάτων του 2016) το ποσοστό συμμετοχής τους στα φορολογικά βάρη αυξήθηκε στο 62,17% και το 2018 (που υποβλήθηκαν οι δηλώσεις των εισοδημάτων του 2017) το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 64,61 δισ. ευρώ.