Υγεία

Πέρασε στην ιστορία το “αληθινό” κιλό

Αναθεωρήθηκε ο ορισμός του κιλού από τους αντιπροσώπους 60 κρατών - μελών του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών.

Tα τελευταία 130 χρόνια, το «αληθινό» κιλό ήταν ένας κύλινδρος από κράμα πλατίνας και ιριδίου, που χρησιμοποιούνταν ως το παγκόσμιο πρότυπο για τη μέτρηση της μάζας.

Κι όμως, το «αληθινό» κιλό πέρασε στην ιστορία, με απόφαση αντιπροσώπων 60 κρατών-μελών του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών (ΒΙΡΜ), που συνήλθαν αυτήν την εβδομάδα στις Βερσαλίες της Γαλλίας. Σύμφωνα με το BBC και τους «New York Times», οι εκπρόσωποι αναθεώρησαν εκ νέου το Διεθνές Σύστημα Μονάδων (SI) και ενέκριναν σήμερα δια ψηφοφορίας αναθεώρηση του ορισμού του κιλού.

Η αναθεώρηση, που θα τεθεί σε ισχύ στις 20 Μαΐου 2019, είχε ως αντικείμενο τέσσερις από τις βασικές μονάδες του συστήματος: Το χιλιόγραμμο ή κιλό (μονάδα μέτρησης της μάζας), το αμπέρ (μονάδα μέτρησης της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος), το κέλβιν (μονάδα μέτρησης της θερμοκρασίας) και το γραμμομόριο (μονάδα μέτρησης για την ποσότητα ύλης ενός σώματος).

Πλέον, οι μονάδες θα ορίζονται έμμεσα, με όρους φυσικής σταθεράς.

Ειδικότερα, το κιλό θα ορίζεται με βάση την κβαντική Σταθερά Πλανκ, τη μικρότερη δυνατή μονάδα ενέργειας που δεν αλλάζει ποτέ και από την οποία μπορεί να προκύψει η μάζα σύμφωνα με τη θεωρία του Αϊνστάιν για τη σχέση μάζας - ενέργειας.

Το αμπέρ θα ορίζεται με βάση το φορτίο τού ηλεκτρονίου, το κέλβιν με βάση τη Σταθερά Μπόλτζμαν και το γραμμομόριο με βάση τη Σταθερά Αβογκάντρο. Είχαν αναθεωρηθεί το μέτρο, το δευτερόλεπτο και το κήριο.

Τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει αναθεωρήσεις και για άλλες τρεις βασικές μονάδες του συστήματος SI: Το μέτρο (μονάδα μέτρησης της απόστασης), το δευτερόλεπτο (μονάδα μέτρησης του χρόνου) και το κηρίο ή καντέλα (μονάδα μέτρησης της έντασης φωτεινής πηγής). 

Tο «αληθινό» κιλό ή το «Μεγάλο Κ» (Le Grand K), που εχρησιμοποιείτο από το 1889, φυλάσσεται σε ένα εργαστήριο στο κτίριο του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών (το οποίο είχε ιδρυθεί το 1875), στις Σέβρες της Γαλλίας.

 Ο εν λόγω εμβληματικός λαμπερός κύλινδρος -που διεκδικεί το δικαίωμα να αποκαλείται το μοναδικό αληθινό κιλό στον κόσμο- αποτελεί το τελευταίο υλικό κατασκεύασμα που ακόμη χρησιμοποιείται για τον ορισμό μιας μονάδας του συστήματος SI. 

Η αναμενόμενη αναθεώρηση έχει ως στόχο να κάνει τις μονάδες μέτρησης πιο σταθερές και αξιόπιστες σε βάθος χρόνου, συνδέοντας τις μετρήσεις στο μικροσκοπικό επίπεδο (ατομικό και κβαντικό) με τις μετρήσεις στο μακροσκοπικό επίπεδο.

 Όσο για το «Μεγάλο Κιλό», το Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών δεν θα το πετάξει στα σκουπίδια, αλλά θα το φυλάξει και κατά καιρούς θα το «καλιμπράρει» ως δευτερεύον πρότυπο της μάζας. Και βέβαια, ο απλός άνθρωπος δεν θα καταλάβει την αλλαγή. Τίποτε δεν θα αλλάξει στον τρόπο που ζυγίζονται οι πατάτες του στο μανάβικο!