Πολιτισμός

Βαθαίνει το μυστήριο με τα έργα «εκφυλισμένης τέχνης»

Η Καγκελαρία της Γερμανίας παραδέχθηκε ότι γνώριζε επί μήνες την ύπαρξη των έργων «εκφυλισμένης τέχνης» που αποκάλυψε το περιοδικό Focus.

Eκατοντάδες έργα μεγάλων ζωγράφων, ορισμένα εκ των οποίων ανήκαν σε Εβραίους της Γερμανίας και είχαν λεηλατηθεί από τους ναζί, βρέθηκαν σε διαμέρισμα γεμάτο ακαθαρσίες, στο Μόναχο.

To γερμανικό περιοδικό Focus έγραψε την Κυριακή ότι η αστυνομία εντόπισε 1.500 πίνακες -μεταξύ άλλων του Πάμπλο Πικάσο, του Ανρί Ματίς και του Μαξ Μπέκμαν- σε διαμέρισμα όπου διέμενε ο 80χρονος Κορνέλιους Γκούρλιτ, γιος πασίγνωστου συλλέκτη έργων τέχνης της ναζιστικής περιόδου.

Οι αρχές παραδέχτηκαν ότι ερευνούν επί μήνες την υπόθεση, όμως τηρούσαν σιγή ιχθύος και είχαν αναθέσει την έρευνα στην εισαγγελία της πόλης Άουγκσμπουργκ, η οποία πρόκειται να δώσει συνέντευξη τύπου την Τρίτη.

"Η κυβέρνηση γνώριζε την υπόθεση επί πολλούς μήνες", είπε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ, Στέφεν Ζάιμπερτ.

Η κυβέρνηση βοήθησε στην έρευνα αναθέτοντας σε ειδικούς σε θέματα "εκφυλισμένης τέχνης" (έργα καλλιτεχνών που είχαν διωχθεί από το ναζιστικό καθεστώς) και στις κλοπές έργων τέχνης από τους ναζί να συνεργαστούν με τις αρχές, εξήγησε ο Ζάιμπερτ.

Οι Αρχές έφθασαν στο διαμέρισμα του Κορνέλιους Γκούρλιτ μετα από τυχαίο έλεγχο, το 2010, σε τρένο που πραγματοποιούσε το δρομολόγιο από την Ελβετία.  Στο τρένο εντόπισαν τον 80χρονο να κατέχει φάκελο με 9.000 ευρώ μετρητά.

Όπως αποδείχθηκε αργότερα ο Γκούρλιτ ζούσε επί δεκαετίες χωρίς έγγραφα που να αποδεικνύουν την ύπαρξή του και χωρίς να εργάζεται. Εξασφάλιζε τα προς το ζην πουλώντας περιστασιακά κάποιο από τα έργα τέχνης.

Ο Γκούρλιτ κληρονόμησε τα έργα από τον πατέρα του, τον συλλέκτη Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ. Ο Χίλντεμπραντ είχε απειληθεί αρχικά από τους ναζιστές επειδή η μία από τις γιαγιάδες του ήταν Εβραία. Στη συνέχεια όμως έγινε απαραίτητος στο ναζιστικό καθεστώς καθώς διοχέτευε στο εξωτερικό τα κλεμμένα ή κατασχεμένα έργα τέχνης.

Πολλά από τα έργα που βρέθηκαν ανήκαν σε Εβραίους, οι συλλογές των οποίων είχαν κατασχεθεί ή αγοραστεί σε εξευτελιστικές τιμές.

Σύμφωνα με το Focus, τουλάχιστον 300 πίνακες περιλαμβάνονται στον κατάλογο των έργων που κατασχέθηκαν από τους ναζί επειδή ήταν αντικείμενα "εκφυλισμένης τέχνης" ενώ για άλλους 200 έχουν κατατεθεί επίσημα αιτήματα αναζήτησής τους.

Οι γερμανικές αρχές τήρησαν άκρα μυστικότητα για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορούσαν προκειμένου να ελέγξουν τους πίνακες και να αναζητήσουν τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους.

H απόλυτη "διακριτικότητα" των αρχών επικρίθηκε, πάντως, από τους ειδικούς. "Υπάρχει παντελής έλλειψη διαφάνειας και ελπίζουμε ότι τις επόμενες ημέρες θα επικοινωνήσουν, θα δημοσιοποιήσουν έναν κατάλογο και θα δώσουν ένα χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή των έργων", είπε η Αν Γουέμπερ, ιδρύτρια και διευθύντρια της Επιτροπής για τα Διαρπαγμένα Έργα Τέχνης στην Ευρώπη.