Ευρώπη

Επαναπατρίστηκαν οι… "120 ημέρες στα Σόδομα"

Επέστρεψε στο Παρίσι το χειρόγραφο του αιρετικού βιβλίου "120 ημέρες στα Σόδομα",  που έγραψε ο Σαντ το 1785 στη Βαστίλλη.

Κρύφτηκε, κλέφτηκε, πουλήθηκε, διεκδικήθηκε ενώπιον της ελβετικής και της γαλλικής δικαιοσύνης και τελικά αγοράσθηκε έναντι 7 εκατ. ευρώ. Το χειρόγραφο του βιβλίου "120 ημέρες στα Σόδομα"  επαναπατρίστηκε στο Παρίσι τη χρονιά της 200ής επετείου από το θάνατο του "θεϊκού μαρκήσιου".

"Το εξαιρετικό αυτό χειρόγραφο, το οποίο είχε κλαπεί το 1982, είχε επισημανθεί στην Ιντερπόλ και είχε διεκδικηθεί από δύο οικογένειες, επέστρεψε επιτέλους στη Γαλλία, στο τέλος μιας απίθανης περιπέτειας. Μου χρειάσθηκαν όμως τρία χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων", δήλωσε ο νέος ιδιοκτήτης του, ο Ζεράρ Λεριτιέ, πρόεδρος και ιδρυτής της Aristophil και του ιδιωτικού Μουσείου Επιστολών και Χειρογράφων.

Ο Λεριτιέ "κατέβαλε συνολικά 7 εκατ. ευρώ" γι' αυτό το περιζήτητο πρωτότυπο του μαρκήσιου ντε Σαντ (1740-1814), το οποίο καθίσταται έτσι ένα από τα τρία πιο ακριβά χειρόγραφα που φυλάσσονται στη Γαλλία. Είναι ασφαλισμένο από τους Lloyds έναντι 12 εκατ. ευρώ.

Ο επιχειρηματίας το αγόρασε από τον Σερζ Νόρντμαν, γιο του ελβετού συλλέκτη Ζεράρ Νόρντμαν. "Ένα μέρος των 7 εκατ. ευρώ πήγε στην οικογένεια Νόρντμαν, νόμιμη κάτοχο του κυλίνδρου, σύμφωνα με την ελβετική δικαιοσύνη, το άλλο στον Κάρλο Περόνε, κληρονόμο της Ναταλί ντε Νοάιγ, νόμιμο ιδιοκτήτη του χειρογράφου, σύμφωνα με τη γαλλική δικαιοσύνη".

Τώρα "θα επιδιώξω να χαρακτηρισθεί 'Εθνικός Θησαυρός' ώστε να παραμείνει στη Γαλλία και να επιστρέψει ίσως μια ημέρα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF)".

Το χειρόγραφο -κύλινδρος του μυθικού έργου, είναι ένας κατάλογος σεξουαλικών διαστροφών ανήκουστης βιαιότητας, γραμμένο, εν αγνοία των δεσμωτών του, από τον φυλακισμένο στη Βαστίλλη Σαντ.  Βρίσκεται σε τέλεια κατάσταση και θα παρουσιαστεί από το Σεπτέμβριο στο ευρύ κοινό από το Ινστιτούτο Επιστολών και Χειρογράφων.

Η επιστροφή στο Παρίσι των "120 ημερών" δεν είναι παρά το τελευταίο επεισόδιο μιας απίθανης ιστορίας. Ο Σαντ, το 1785, φοβούμενος την κατάσχεση του έργου,  αντέγραψε τα πρόχειρά του, με μικροσκοπικό και σφιχτό γραφικό χαρακτήρα, στις δύο όψεις ενός κυλίνδρου χαρτιού μήκους 12 μέτρων, αποτελούμενου από φύλλα πλάτους 11,5 εκατοστών, κολλημένων το ένα με το άλλο, τον οποίο έκρυψε μέσα στο τοίχο του κελιού του.

Τη νύκτα της 3ης προς την 4η Ιουλίου 1789, ο Σαντ μεταφέρεται στο πτωχοκομείο του Σαραντόν με αποτέλεσμα να αφήσει το χειρόγραφο στο κελί  Έως το θάνατό του, ο Σαντ θα θρηνεί γι' αυτή την απώλεια, διαβεβαιώνοντας πως έχυσε "δάκρυα από αίμα".

Ο περίφημος κύλινδρος ανακτήθηκε κατά την καταστροφή της Βαστίλλης και πουλήθηκε στον μαρκήσιο ντε Βιλνέβ-Τρανς. Η οικογένεια τον διατήρησε επί τρεις γενιές.

Στο τέλος του 19ου αιώνα, πουλήθηκε σ' ένα βερολινέζο ψυχίατρο, τον Ιβάν Μπλοχ, ο οποίος δημοσίευσε το 1904 μια εκδοχή που περιείχε πολυάριθμα λάθη. Το 1929, ο Σαρλ και η Μαρί-Λορ ντε Νοάιγ, απόγονος του μαρκήσιου ντε Σαντ από την πλευρά της μητέρας της, αγοράζουν το χειρόγραφο και δημοσιεύουν μια έκδοση, τη διανομή της οποίας περιορίζουν σε "βιβλιόφιλους συνδρομητές" για να αποφύγουν τη λογοκρισία.

Στη συνέχεια η κόρη τους, η Ναταλί ντε Νοάιγ, εμπιστεύεται το 1982 τον πολύτιμο κύλινδρο στο φίλο της εκδότη Ζαν Γκρουέ. Μερικούς μήνες αργότερα επρόκειτο να της τον επιστρέψει, αλλά... η δερμάτινη θήκη επιστρέφεται άδεια! Το χειρόγραφο είχε κλαπεί.

Ο Γκρουέ πούλησε τον κύλινδρο για 300.000 φράγκα (περίπου 50.000 ευρώ) στον ελβετό συλλέκτη ερωτικών έργων Ζεράρ Νόρντμαν. Ακολουθεί μια άγρια δικαστική μάχη. Η Γαλλία αποφαίνεται τον Ιούνιο του 1990: το χειρόγραφο είναι κλεμμένο και πρέπει να επιστρέψει στην οικογένεια ντε Νοάιγ. Ο Νόρντμαν απέκτησε νομίμως το έγγραφο, "η καλή πίστη του είναι αποδεδειγμένη", αποφαίνεται από την πλευρά του, το Μάιο του 1998, το ελβετικό ομοσπονδιακό δικαστήριο.

Το 2004, το χειρόγραφο εκτίθεται για πρώτη φορά στο Ίδρυμα Μπόντμερ, κοντά στη Γενεύη. Αν όμως διέσχιζε τις Άλπεις, θα κατάσχονταν και θα επιστρέφονταν στο γιο της Ναταλί ντε Νοάιγ, τον Κάρλο Περόνε.

Τελικά οι κληρονόμοι του Ζεράρ Νόρντμαν, ο οποίος πέθανε το 1992, αποφασίζουν να πουλήσουν τον «θησαυρό» στον Ζεράρ Λεριτέ…