Ευρώπη

Ασταθής η πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία

Περίπλοκη και ασταθής παραμένει η πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία, παρά την απομάκρυνση της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς.

Ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς κηρύχθηκε καταζητούμενος για το μακελειό στο Κίεβο, αλλά φαίνεται ότι δεν βρίσκεται πλέον στη χώρα, με πλήθος σεναρίων να τον ακολουθούν για το πώς έφυγε και πού βρίσκεται.

Σύμφωνα με τον προσωρινό υπουργό Εσωτερικών, ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς βρισκόταν μέχρι χθες το βράδυ στην αυτόνομη περιοχή της Κριμαίας και μετακινείτο με αυτοκίνητο.  Αναχώρησε χθες το βράδυ φορώντας κουκούλα από ιδιωτική κατοικία στην Κριμαία μαζί με συνεργάτη του προς άγνωστη κατεύθυνση. Άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι Γιανουκόβιτς επιχείρησε να διαφύγει με ελικόπτερο στη Ρωσία αλλά τον σταμάτησαν.

Ο Βιτάλι Κλίτσκο, μάλιστα, ένας εκ των ηγετών της ουκρανικής αντιπολίτευσης, υποστηρίζει ότι ο Γιανουκόβιτς είναι υπεύθυνος για τους θανάτους των διαδηλωτών στο Κίεβο.

Και όλα αυτή την ώρα που οι αποκαλύψεις για την χλιδάτη ζωή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς έχουν προκαλέσει την οργή των Ουκρανών. Μετά τις εικόνες από την βίλα του αλλά και το «χρυσό» γιοτ, τώρα άνοιξαν οι πόρτες και από το υπερπολυτελές εξοχικό του στα Καρπάθια Όρη. 

Η Ουκρανία στα πρόθυρα του διαμελισμού

Κι ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε και επίσημα τον Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ ως τον νόμιμο μεταβατικό πρόεδρο της Ουκρανίας, η Μόσχα αμφισβητεί τη νομιμότητα της νέας ηγεσίας και ξιφουλκεί ανοιχτά εναντίον της Ουάσιγκτον, που προειδοποιεί εμμέσως το Κρεμλίνο να μην αποτολμήσει στρατιωτική επέμβαση στο νότιο γείτονά της.

Ωστόσο, την παγκόσμια ανησυχία για ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία εντείνει η κατάσταση στη Σεβαστούπολη, όπου έφθασαν ήδη ρωσικά πολεμικά πλοία γεμάτα πεζοναύτες. Η Ρωσία κάνει με τα πολεμικά πλοία πιο αισθητή την παρουσία της στην Κριμαία, όπου διαθέτει ναυτική βάση. Ήδη, ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ έκανε λόγο για προστασία των ρωσικών πληθυσμών ενώ χαρακτήρισε την αντιπολίτευση «ένοπλους στασιαστές» και έστρεψε τα πυρά του κατά της Δύσης.

Η αιματοχυσία στην Ουκρανία έφερε ήδη τη χώρα στα πρόθυρα του διαμελισμού, με αρκετούς διαδηλωτές στο Κερτς της Κριμαίας, να κατεβάζουν την ουκρανική σημαία και να υψώνουν τη ρωσική. Ήδη πολλοί ζητούν την κήρυξη ανεξαρτησίας στην ανατολική Ουκρανία όπου κατοικούν και πολλοί Ρώσοι.

Το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών απηύθυνε έκκληση για σεβασμό της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της ασφάλειας των συνόρων της Ουκρανίας, τονίζοντας την υποστήριξή του στις ευρωπαϊκές προσδοκίες της χώρας. Η ανακοίνωση του πολωνικού υπουργείου Εξωτερικών αποτελεί συνέχεια της δήλωσης του πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τασκ που τόνισε χθες βράδυ ότι υπάρχουν δυνάμεις που απειλούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, χωρίς να διευκρινίζει ποιες είναι αυτές.

Για «τη σημασία» να διασφαλιστεί η «εδαφική ακεραιότητα» της χώρας μίλησε στον Βλαντίμιρ Πούτιν ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ σε τηλεφωνική τους επικοινωνία. Ο Ολάντ σημείωσε ότι «ο αναμενόμενος σχηματισμός κυβέρνησης ευρείας συναίνεσης θα πρέπει να επιτρέψει τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών και την προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων» στην Ουκρανία.

Και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν κάλεσε «να προστατευθεί η ενότητα και η εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας και απέστειλε έναν από τους συμβούλους του στο Κίεβο. Ο Μπαν ευχήθηκε να δημιουργηθεί στην Ουκρανία «μια πολιτική διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς που θα αντανακλά τις προσδοκίες όλων των Ουκρανών και που θα προστατεύσει την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας». Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ επανέλαβε την έκκλησή του να αποφευχθεί η βία και ζήτησε από όλους «να σεβαστούν τις αρχές της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκειμένου να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό κλίμα για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές».

Εξάλλου ο δεύτερος τη τάξει της αμερικανικής διπλωματίας Ουίλιαμ Μπερνς αναμένεται να φτάσει την Τρίτη στο Κίεβο για να υποστηρίξει τη νέα κυβέρνηση και να ζητήσει μια οικονομική και πολιτική ανάταξη της χώρας, όπως ανακοίνωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Μπερνς θα είναι ο πιο υψηλόβαθμος αμερικανός αξιωματούχος που έχει μεταβεί στην Ουκρανία εδώ και εβδομάδες, μετά την επίσκεψη τον Δεκέμβριο της υφυπουργού Εξωτερικών αρμόδιας για ευρωπαϊκά θέματα Βικτόρια Νούλαντ. «Στο Κίεβο θα συζητήσει με ουκρανούς αξιωματούχους, επιχειρηματίες και την κοινωνία των πολιτών για την υποστήριξη των ΗΠΑ στις προσπάθειες της Ουκρανίας να διασφαλίσει ένα δημοκρατικό μέλλον χωρίς συγκρούσεις», αναφέρει μια ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Στη διάρκεια του ταξιδιού του ο Μπερνς αναμένεται να συναντηθεί κυρίως με τον μεταβατικό πρόεδρο Τουρτσίνοφ.

Στο μεταξύ ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χέιγκ ανακοίνωσε ότι θα επισκεφθεί «σύντομα» την Ουκρανία, τονίζοντας παράλληλα ότι η χώρα έχει ανάγκη άμεσης διεθνούς οικονομικής βοήθειας ώστε να αναταχθεί η οικονομία της. Ο Χέιγκ θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον σήμερα για να συζητήσει το θέμα της Ουκρανίας με τον αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι και το ΔΝΤ. Ο ίδιος είπε ότι το ΔΝΤ είναι στην καλύτερη θέση να προσφέρει οικονομική υποστήριξη και συμβουλές στην Ουκρανία.

Άλλωστε, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών υπογράμμισε την έκπληξη της Μόσχας διότι σειρά Ευρωπαίων πολιτικών έσπευσαν να υποστηρίξουν την προκήρυξη προεδρικών εκλογών το Μάιο, αν και διαφορετικά ήταν τα συμφωνηθέντα της 21ης Φεβρουαρίου - τα οποία δεν τηρούνται, όπως τονίζει η ρωσική διπλωματία. Καταγγέλλει δε ότι η νέα ηγεσία στο Κίεβο επιχειρεί με δικτατορικό τρόπο να καταπνίξει τις διαφωνίες στα ανατολικά της χώρας.

"Η συμφωνία της 21ης Φεβρουαρίου για τη διευθέτηση της κρίσης στην Ουκρανία δεν τηρείται, παρά το ότι πιστοποίησαν την υπογραφή της οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Γαλλίας, ενώ οι ΗΠΑ, η ΕΕ, άλλες διεθνείς δομές χαιρέτισαν το έγγραφο αυτό", αναφέρει το ρωσικό ΥΠΕΞ, περιγράφοντας τις συγκρούσεις "πολεμοχαρών νέων, ενόπλων ακροδεξιών εθνικιστικών οργανώσεων με τμήματα σωμάτων ασφαλείας, τα οποία υπερασπίζονταν την ασφάλεια του αμάχου πληθυσμού και τα συμφέροντα του κράτους".

Η ρωσική διπλωματία εξέφρασε ακόμη βαθιά ανησυχία για τη νομιμότητα των ενεργειών της ουκρανικής Βουλής (Βερχόβνα Ράντα), η οποία επικαλείται ουσιαστικά μόνο την "επαναστατική αναγκαιότητα", υιοθετώντας αποφάσεις, οι οποίες μεταξύ άλλων στοχεύουν να περιορίσουν "τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ρώσων και άλλων εθνικών μειονοτήτων, που διαβιούν στην Ουκρανία".

Το ρωσικό υπουργείο καταγγέλλει τους βανδαλισμούς σοβιετικών μνημείων από "εθνικιστές-εξτρεμιστές" σε διάφορες ουκρανικές, αλλά και ευρωπαϊκές πόλεις, εκφράζοντας ανησυχία και για τις απειλές που εκτοξεύονται εναντίον ιερών της Ορθοδοξίας. Η εξέλιξη αυτή, κατά το ρωσικό ΥΠΕΞ, "υπονομεύει τη συμφωνία της 21ης Φεβρουαρίου, δυσφημεί όσους είχαν την πρωτοβουλία γι' αυτήν και την εγγυήθηκαν, εγείρει μια απειλή για την κοινωνική ειρήνη και σταθερότητα και την ασφάλεια των πολιτών".

Με χωριστή ανακοίνωσή του το Πατριαρχείο Μόσχας εξέφρασε την ελπίδα ότι "ουδείς θα υψώσει το χέρι του για να επιτεθεί στις θρησκευτικές κοινότητες της χώρας και να προσπαθήσει με τη βία να αλλάξει το θρησκευτικό χάρτη της Ουκρανίας", χαρακτηρίζοντας φήμες τις έως τώρα πληροφορίες για σχέδια κατάληψης ναών, που υπάγονται στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Μόσχας.

Βίντεο ντοκουμέντο μαρτυρά τις "δολοφονίες" του Γιανούκοβιτς:

Στο μέτωπο της Οικονομίας

Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας διόρισε τον Στέπαν Κούμπιν, έναν βουλευτή με εμπειρία στον τραπεζικό τομέα, στη θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας. Συνολικά 310 βουλευτές, σε σύνολο 450, ψήφισαν υπέρ του διορισμού του Κούμπιν στη θέση αυτή. Ο προκάτοχός του, Ιγκόρ Σόρκιν, παραιτήθηκε μετά την αποπομπή του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, το Σάββατο.

Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς δήλωσε ότι είναι απαραίτητο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να συμβάλει στις μεταρρυθμίσεις στην Ουκρανία μετά την αποπομπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς από την προεδρία της χώρας αυτής. Ο επικεφαλής της διπλωματίας της Γαλλίας τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να «συμβάλει στη δημοκρατική μετάβαση» στην Ουκρανία, όπου έχει αναφανεί μια «πολύ ισχυρή ελπίδα», καλώντας παράλληλα να γίνει σεβαστή η ενότητα και η εδαφική ακεραιότητα της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας.

«Υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα, κυρίως οικονομικά -πρόκειται για μια επανίδρυση του κράτους- αλλά υπάρχει πλέον μια πολύ ισχυρή ελπίδα σε αυτή τη χώρα η οποία, ως τις τελευταίες ημέρες, βρισκόταν σε τραγική κατάσταση με δεκάδες νεκρούς (. . .). Τώρα επιτέλους μπορεί να αρχίσει εκ νέου να ελπίζει», συνέχισε ο Φαμπιούς υποστηρίζοντας ότι είναι «πολύ σημαντικό το ΔΝΤ να αρχίσει εκ νέου να παρέχει (χρηματοοικονομική) στήριξη» στο Κίεβο, καθώς εγκαθίσταται εκεί μια «νέα κυβέρνηση» και διαφαίνεται η «πρόθεσή της να προωθηθούν οικονομικές μεταρρυθμίσεις και μια δημοκρατική υποστήριξη» προς αυτές. «Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο», είπε ο ίδιος.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι τόνισε από πλευράς του ότι έν  «τεράστιο ποσό» μακροοικονομικής βοήθειας θα καταστεί διαθέσιμο για την Ουκρανία μόλις συνάψει μια συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. «Όπως γνωρίζετε, με την Ουκρανία έχουμε μια μακρά σειρά συμφωνιών οι οποίες δεν είχαν εκπληρωθεί», επισήμανε ο Σικόρσκι, ένας από τους διαμεσολαβητές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ουκρανική κρίση, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Εξάλλου οι χώρες του Βίζεγκραντ -η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία- κάλεσαν να υπάρξει ένας «υπεύθυνος διάλογος όλων των ουκρανικών πολιτικών δυνάμεων», την επομένη της ανάδειξης μιας νέας εξουσίας στο Κίεβο. Οι τέσσερις αυτές χώρες της ΕΕ, γνωστές και ως Β4, οι τρεις εκ των οποίων γειτονεύουν με την Ουκρανία, διαβεβαίωσαν ότι παραμένουν «σταθερά προσηλωμένες στην διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας» της χώρας, όπως υπογράμμισαν οι ΥΠΕΞ τους, που συναντήθηκαν στη Βουδαπέστη. Η Β4 κάλεσε επίσης να χορηγηθεί διεθνής «μακροοικονομική βοήθεια» στην Ουκρανία, εκτιμώντας πως η «σταθεροποίηση της ουκρανικής οικονομίας θα είναι το κλειδί» για τη γενικότερη σταθεροποίηση της χώρας.

Ο Ολιβιέ Μπαγί, εκπρόσωπος της Κομισιόν στις Βρυξέλλες τόνισε σχετικά ότι η ΕΕ εργάζεται για τη χορήγηση (. . .) βραχυπρόθεσμης, μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης στήριξης για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ουκρανική οικονομία. Ο ίδιος επισήμανε πως η ΕΕ συνεχίζει να προτίθεται να υπογράψει μια πολιτική συμφωνία και μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και επενδύσεων με την Ουκρανία, αλλά μόνον αφού εκλεγεί μια νέα κυβέρνηση, ώστε «να εξασφαλιστεί ότι γίνεται μια εντελώς ανεξάρτητη επιλογή με την πλήρη υποστήριξη μιας σαφούς πλειοψηφίας».

Πάντως, ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας Αλεξέι Ουλιουκάγεφ δήλωσε ότι η επόμενη δόση της έκτακτης βοήθειας που είχε συμφωνήσει η Μόσχα να χορηγήσει στο Κίεβο είναι «έτοιμη να παραδοθεί» και πρόσθεσε ότι αναμένει ενημέρωση για το ποιοι θα είναι οι εταίροι της χώρας του στην Ουκρανία.

Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής είναι έτοιμη να χορηγήσει χρηματοοικονομική στήριξη στην Ουκρανία παράλληλα με αυτή που πιθανόν θα δώσει στο Κίεβο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες, συνεργαζόμενες με εταίρους σε όλο τον κόσμο, είναι έτοιμες να προσφέρουν στήριξη στην Ουκρανία καθώς προχωράει στις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται, για να ανακτήσει την οικονομική σταθερότητα», ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ο εκπρόσωπος της αμερικανικής προεδρίας Τζέι Κάρνεϊ.