Ευρώπη

Κίνδυνος εθνικού διχασμού στην Ουκρανία παρά τις εξελίξεις

Μια νέα εποχή αρχίζει στην Ουκρανία μετά την αποπομπή Γιανουκόβτις και την απελευθέρωση της Τιμοσένκο. Το φάσμα εθνικού διχασμού ωστόσο παραμένει ορατό.

Το πρωί της Κυριακής το κέντρο του Κιέβου, που είχε μεταμορφωθεί σε εμπόλεμη ζώνη ύστερα από τρεις μήνες οξείας πολιτικής κρίσης, έδειχνε να ανακτά τους κανονικούς του ρυθμούς, με φόντο την ηγετική χθεσινή εμφάνιση της Τιμοσένκο, την ανάληψη της προεδρίας του Κοινοβουλίου από τον Τουρτσίνοφ και την εξαφάνιση του Γιανουκόβιτς, ο οποίος εγκατέλειψε την κατοικία του με ελικόπτερο.

Στη Μαϊντάν, την εμβληματική πλατεία Ανεξαρτησίας, ήταν διάχυτη η αίσθηση της αποκλιμάκωσης της έντασης και της περισυλλογής. Νωρίς το πρωί εκατοντάδες πολίτες είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο. Άλλοι περιφέρονταν, με λουλούδια στα χέρια ή φωτογράφιζαν τα οδοφράγματα και τους κρανοφόρους διαδηλωτές που έπιναν τσάι γύρω από τα μαγκάλια.

Δίπλα τα καταστήματα, που παρέμεναν κλειστά τις τελευταίες ημέρες, άνοιξαν ξανά σήμερα, μετά τις συγκρούσεις που προκάλεσαν το θάνατο 82 ανθρώπων αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με έναν τελευταίο επίσημο απολογισμό.

Διχασμένη και στα πρόθυρα πτώχευσης η Ουκρανία

Παρά το ότι η ακραία ένταση των τελευταίων ημερών καταλάγιασε, οι ανησυχίες για την τύχη της χώρας αυτής των 46 εκατομμυρίων κατοίκων παραμένουν μεγάλες, καθώς δείχνει ταυτόχρονα βαθιά διχασμένη και στα πρόθυρα της πτώχευσης.

Η διεθνής κοινότητα εξέφρασε σαφώς τους φόβους της μήπως η κρίση μεγαλώσει περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στη ρωσόφωνη και ρωσόφιλη Ανατολή που αποτελεί την πλειοψηφία και την ουκρανόφωνη και εθνικιστική Δύση.

Το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών απηύθυνε έκκληση για σεβασμό της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της ασφάλειας των συνόρων της Ουκρανίας, τονίζοντας την υποστήριξή του στις ευρωπαϊκές προσδοκίες της χώρας και εκφράζοντας ικανοποίηση για την απελευθέρωση της Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία αν και πραγματοποίησε χθες ηγετική εμφάνιση, τόνισε ότι δεν ενδιαφέρεται για τη θέση της πρωθυπουργού στην Ουκρανία. Σε μία ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του κόμματός της, μία ημέρα μετά την αποφυλάκισή της τόνισε η ίδια: «Σας ζητώ να μην εξετάσετε την υποψηφιότητά μου για την θέση της πρωθυπουργού» έγραψε η Τιμοσένκο.

Η ανακοίνωση του πολωνικού υπουργείου Εξωτερικών αποτελεί συνέχεια της δήλωσης του πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τασκ που τόνισε χθες βράδυ ότι υπάρχουν δυνάμεις που απειλούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, χωρίς να διευκρινίζει ποιες είναι αυτές.

Το θέμα της Ουκρανίας συζητήθηκε εκτός ημερήσιας διάταξης στη σύνοδο της G20 στο Σίδνεϊ: "Πολλές χώρες συμφώνησαν να προσφέρουν την στήριξή τους" στη χώρα, δήλωσε ο γάλλος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί. Στο Ισραήλ, το Εβραϊκό Πρακτορείο ανακοίνωσε ότι έστειλε οικονομική βοήθεια για την προστασία της ουκρανικής εβραϊκής κοινότητας.

«Οι φασίστες έχουν καταλάβει την εξουσία στο Κίεβο!»

Περίπου 2000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν για να καταγγείλουν «τους φασίστες που έχουν καταλάβει την εξουσία στο Κίεβο» μετά το κάλεσμα φιλορωσικών κινημάτων, στη Σεβαστούπολη, στα νότια της Ουκρανίας, όπου διατηρεί τη ναυτική του βάση ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας. «Οι φασίστες έχουν καταλάβει την εξουσία στο Κίεβο!» φώναζε ένας εκφωνητής από ένα μεγάφωνο ενώ διέσχιζε με αυτοκίνητο την πόλη, μετέδωσε ένας δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων.

Περίπου 2000 άνθρωποι διαδήλωσαν στην κεντρική πλατεία, μετά το κάλεσμα ενός πολιτικού κόμματος, του Ρωσικού Συνασπισμού (Russia Bloc), και άλλων φιλορωσικών οργανώσεων. Κάποιοι κρατούσαν και κουνούσαν ρωσικές σημαίες και άλλοι εκείνες του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας.

«Η νέα ηγεσία θέλει να στερήσει από τους Ρώσους τα δικαιώματά τους και την ιθαγένειά τους» προειδοποίησαν οι διοργανωτές της διαμαρτυρίας αναφερόμενοι στους ρωσόφωνους Ουκρανούς.

Η ΕΕ παρακολουθεί την ταχεία αλλαγή της πολιτικής κατάστασης

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον, η οποία μεταβαίνει τη Δευτέρα στο Κίεβο, όπου αναμένεται να συζητήσει μέτρα για την τόνωση της οικονομίας της Ουκρανίας, κάλεσε όλες τις πλευρές στην Ουκρανία να ενεργήσουν "υπεύθυνα" για τη διατήρηση της "εδαφικής ακεραιότητας" και της "ενότητας" της χώρας συνεχίζοντας το διάλογο με στόχο την εκπλήρωση των νόμιμων δημοκρατικών προσδοκιών του ουκρανικού λαού, σύμφωνα με ανακοίνωσή της.

Η ΕΕ παρακολουθεί λεπτό προς λεπτό την ταχεία αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στην Ουκρανία. "Χρειαζόμαστε μια διαρκή λύση στην πολιτική κρίση. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει συνταγματική μεταρρύθμιση, το σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη διενέργεια δημοκρατικών εκλογών", τόνισε εκφράζοντας επίσης ικανοποίηση για την απελευθέρωση της Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία αναμένεται να συναντηθεί με την Άγκελα Μέρκελ μετά τη σημερινή τους τηλεφωνική επικοινωνία.

Η Άστον «αναμένεται να συναντηθεί με παράγοντες κλειδιά και να συζητήσει σχετικά με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να δοθεί μια διαρκής λύση στην πολιτική κρίση και να ληφθούν μέτρα σταθεροποίησης της κατάστασης της οικονομίας», ανέφερε η ανακοίνωση της ΕΕ, που αναφέρεται σε μια πιθανή συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

ΗΠΑ και Βρετανία κουνούν το δάχτυλο στη Ρωσία

Η Σούζαν Ράις, η Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Μπαράκ Ομπάμα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση της Ρωσίας θα διέπραττε ένα «βαρύ σφάλμα» αν αποφάσιζε να στείλει στρατεύματα στο έδαφος της Ουκρανίας, προσθέτοντας πως δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας, της Ευρώπης ή των ΗΠΑ η Ουκρανία να διαιρεθεί.

Η Ράις, μιλώντας στην εκπομπή "Meet the Press" του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου NBC, έκανε την τοποθέτηση αυτή ερωτηθείσα για το σενάριο η Ρωσία να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στο ουκρανικό έδαφος για να υποστηρίξει μια κυβέρνηση φίλα προσκείμενη στη Μόσχα.

«Αυτό θα ήταν ένα βαρύ σφάλμα. Δεν είναι προς το συμφέρον της Ουκρανίας ή της Ρωσίας ή της Ευρώπης ή των Ηνωμένων Πολιτειών να βλέπουν μια χώρα να διαιρείται. Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να βλέπει τη βία να επιστρέφει και την κατάσταση να κλιμακώνεται», δήλωσε η Ράις. «Δεν υπάρχει καμιά αντίφαση. . . ανάμεσα σε μια Ουκρανία που έχει μακρόχρονους ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με τη Ρωσία και μια μοντέρνα Ουκρανία που επιδιώκει μια στενότερη ολοκλήρωση με τη Ρωσία. Αυτά δεν είναι κατ' ανάγκη αλληλοαποκλειόμενα», είπε η Ράις σχολιάζοντας την πολιτική κρίση στην Ουκρανία.

Η Βρετανία προειδοποίησε τη Ρωσία να μην επέμβει στην «πολύπλοκη κρίση» που συνταράσσει την Ουκρανία, υπογραμμίζοντας ότι το Λονδίνο θέλει να συνεισφέρει σε ένα διεθνές οικονομικό πρόγραμμα που θα έχει ως στόχο τη στήριξη της «απελπιστικά δύσκολης» κατάστασης της ουκρανικής οικονομίας.

Σε δηλώσεις που έκανε ο Ουίλιαμ Χέιγκ, και οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν την οργή της Μόσχας, υπογράμμισε ότι η κυβέρνησή του βρίσκεται σε τακτική επαφή με τη ρωσική κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να την πείσει ότι οι στενότεροι δεσμοί μεταξύ Ουκρανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα έπρεπε να την ανησυχούν. Όταν ρωτήθηκε εάν ανησυχεί ότι η Ρωσία ίσως να «στείλει τα άρματα μάχης» για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των ρωσόφωνων πληθυσμών της ανατολικής Ουκρανίας, ο Χέιγκ προειδοποίησε για αυτό που ο ίδιος χαρακτήρισε «εξωτερική απειλή» ή ρωσική επέμβαση. 

Ο Χέιγκ ανέφερε ότι προτεραιότητα αποτελεί να πεισθεί η Μόσχα ότι η μοίρα της Ουκρανίας δεν είναι αυτό που αποκάλεσε «ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος» και ότι οι στενότεροι δεσμοί με την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι κάτι το κακό. Δήλωσε επιπλέον ότι δεν γνωρίζει ποια μπορεί να είναι η «επόμενη αντίδραση» της Ρωσίας, αλλά πίεσε την αντιπολίτευση της Ουκρανίας να κινηθεί επειγόντως προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας, να καταλήξει σε συμφωνία για τις διαδικασίες για τη διεξαγωγή των πρόωρων εκλογών και να συνεχίσει τις προσπάθειες για την ανάκαμψη της οικονομίας.

Η διπλωματία της Ρωσίας, πάντως, ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να ανακαλέσει τον Ρώσο πρεσβευτή στην Ουκρανία στη Μόσχα για διαβουλεύσεις σχετικά με την «επιδεινούμενη κατάσταση» στο Κίεβο. «Λόγω της επιδεινούμενης κατάστασης στην Ουκρανία και την ανάγκη να υπάρξει μια συνεκτική ανάλυση της κατάστασης, ελήφθη η απόφαση να ανακληθεί ο πρεσβευτής της Ρωσίας στην Ουκρανία στη Μόσχα για διαβουλεύσεις», ανέφερε το ρωσικό ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του.

Ο Τουρτσίνοφ έτοιμος για συνομιλίες με τη Ρωσία

Ο Τουρτσίνοφ δήλωσε, εν τω μεταξύ, ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες με την πολιτική ηγεσία της Ρωσίας με σκοπό τη βελτίωση των διμερών σχέσεων, κατέστησε όμως σαφές ότι η προτεραιότητά του είναι η χώρα να επανέλθει σε μια διαδικασία στενότερης ολοκλήρωσης με την Ευρώπη.

Σε διάγγελμά του το οποίο μεταδόθηκε τηλεοπτικά ο Τουρτσίνοφ είπε ότι η νέα ηγεσία της Ουκρανίας μετά την ανατροπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς είναι έτοιμη να αρχίσει έναν διάλογο με τη Ρωσία για να τεθούν οι διμερείς σχέσεις σε μια «νέα, ισότιμη βάση καλής γειτονίας, η οποία αναγνωρίζει και λαμβάνει υπόψη της την ευρωπαϊκή επιλογή της Ουκρανίας». «Η προτεραιότητα», τόνισε παράλληλα, «είναι να επιστρέψουμε στον δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

Ο Τουρτσίνοφ είπε ακόμη ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει αποστολή να σταθεροποιήσει κατεπειγόντως την οικονομία, που όπως τόνισε αντιμετωπίζει τον κίνδυνο χρεοκοπίας.

Μέρκελ και Πούτιν συμφώνησαν για την «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν συμφώνησαν ότι είναι κεφαλαιώδους σημασίας η Ουκρανία να προασπίσει την «εδαφική της ακεραιότητα» και να αποκτήσει μια «λειτουργική κυβέρνηση», κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής τους συνομιλίας, ανέφερε ο εκπρόσωπος τύπου της γερμανικής κυβέρνησης.

«Οι δύο (ηγέτες) συμφώνησαν στο γεγονός ότι η Ουκρανία πρέπει να αποκτήσει σύντομα μία κυβέρνηση που μπορεί να δράσει και ότι η εδαφική ακεραιότητά της πρέπει να διαφυλαχθεί» ανέφερε ο Στέφεν Ζάιμπερτ, ο εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου, σε γραπτή ανακοίνωση. Η Μέρκελ και ο Πούτιν υπογράμμισαν επίσης ότι η σταθερότητα στην Ουκρανία αποτελεί «κοινό συμφέρον, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε οικονομικό».

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος συζήτησε με την Άγκελα Μέρκελ σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία, χαιρέτισε την «δημοκρατική μετάβαση η οποία έχει αρχίσει», τονίζοντας παράλληλα ότι «η ενότητα και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας πρέπει να τύχουν σεβασμού», όπως αναφέρει ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας. «Προς το συμφέρον της Ουκρανίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εύχεται να συσταθεί μια κυβέρνηση ευρείας συμμετοχής για να οργανώσει το ταχύτερο εκλογές και να αρχίσει ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων», προστίθεται στην ανακοίνωση.

Για κατάληψη της εξουσίας από την ουκρανική αντιπολίτευση κάνει λόγο ο Λαβρόφ

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ είπε στον Αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι σήμερα ότι οι αντίπαλοι του προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς δεν τήρησαν την συμφωνία για την διευθέτηση της πολιτικής κρίσης που υπέγραψαν την Παρασκευή και κατέλαβαν την εξουσία, ανακοίνωσε το ρωσικό ΥΠΕΞ.

Στη δεύτερη επικοινωνία τους τις τελευταίες δύο ημέρες, ο Λαβρόφ είπε στον Κέρι ότι «το πιο σημαντικό πράγμα τώρα είναι να φροντίσουμε για την πλήρη εφαρμογή» της συμφωνίας για την επίτευξη της οποίας μεσολάβησαν τρεις ΥΠΕΞ κρατών μελών της ΕΕ, ανέφερε η ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

«Η ουκρανική αντιπολίτευση παραβιάζει τη συμφωνία, έχοντας στην πράξη καταλάβει την εξουσία στο Κίεβο, αρνούμενη να αφοπλιστεί και συνεχίζοντας να βασίζεται στη βία», είπε ο Λαβρόφ στον Κέρι, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ.

Άφαντος ο Γιανουκόβτις

"Ο πρόεδρος Γιανουκόβτις απομακρύνθηκε από την εξουσία και δεν πληροί πλέον τα καθήκοντά του", αναφέρει η απόφαση που υιοθέτησε χθες το κοινοβούλιο. Ο Γιανουκόβιτς ωστόσο, που εξελέγη το 2010 και του οποίου η θητεία λήγει το Μάρτιο του 2015, δήλωσε ότι ουδεμία πρόθεση έχει παραιτηθεί.

"Η χώρα παρακολουθεί ένα πραξικόπημα. Είμαι πρόεδρος που εκλέχτηκα με νόμιμες διαδικασίες", υπογράμμισε σε ηχογραφημένη συνέντευξη που προβλήθηκε από τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο της ανατολικής Ουκρανίας.

Σύμφωνα με τον νέο πρόεδρο του κοινοβουλίου Ολεξάντερ Τουρσίνοφ, ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς φέρεται ωστόσο να επιχείρησε να διαφύγει στη Ρωσία αεροπορικώς αλλά εμποδίστηκε από τους συνοριακούς φρουρούς. Οι τελευταίοι δήλωσαν στη συνέχεια ότι ο Γιανούκοβιτς επιχείρησε μάταια να τους δωροδοκήσει για να επιτρέψουν την αναχώρηση του αεροσκάφους του. Μέχρι τώρα αγνοείται πού βρίσκεται.