Γενικά

Στο “φως” ο απόρρητος φάκελος της Ασφάλειας για τον Γρηγόρη Λαμπράκη (φωτο)

Πενήντα πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ από παρακρατικούς, στις 22 Μαΐου του 1963, στη Θεσσαλονίκη....

Πενήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται εφέτος από τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς, που λειτούργησε ως καταλύτης δραματικών εξελίξεων, οι οποίες οδήγησαν στα πέτρινα χρόνια της επτάχρονης δικτατορίας.

Σήμερα, μετά από μια περίοδο μακράς σιωπής, έρχονται στο φως της δημοσιότητας μυστικές σελίδες από τον απόρρητο φάκελο της Ασφάλειας για τον άνθρωπο, σύμβολο της Δημοκρατίας και της ειρήνης.

Πρόκειται για έγγραφα και δελτία που αφορούν στη δράση του Γρηγόρη Λαμπράκη (γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας), για στοιχεία που οι αστυνομικές αρχές και υπηρεσίες της εποχής συγκέντρωναν από το 1945 έως και το 1963, ημερομηνία όπου ο αγωνιστής της ειρήνης έπεσε νεκρός από δολοφονικό χτύπημα στο κεφάλι.

Ο πλήρης φάκελος, μαζί με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το έργο και τη ζωή του θα παρουσιαστούν -σε συνεργασία του Δήμου Ηλιούπολης με το Ίδρυμα Γρηγόρης Λαμπράκης- για πρώτη φορά δημόσια το Σάββατο (19:30 μ.μ.), στο εκθεσιακό κέντρο του δήμου με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 55 χρόνων από τη πρώτη Πορεία Ειρήνης.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το γεγονός ότι θα εκτεθούν και τα ρούχα που φορούσε ο Λαμπράκης την ημέρα της δολοφονικής επίθεσης σε βάρος του, στις 22 Μαΐου του 1963, στη Θεσσαλονίκη.

«Στον απόρρητο φάκελο περιέχονται στοιχεία για τον Γρηγόρη Λαμπράκη από τις παρακολουθήσεις της Ασφάλειας. Από τα ταξίδια του, εντός και εκτός Ελλάδας. Πού μιλούσε, με ποιους μιλούσε, τι έκανε…», λέει στον Ελεύθερο Τύπο ο γιος του Λαμπράκη, Γρηγόρης Λαμπράκης.

Ο ίδιος πέρασε αρκετά εμπόδια ώστε να πάρει στα χέρια του τον απόρρητο φάκελο της Ασφάλειας. Πριν από περίπου έναν χρόνο και ύστερα από επίμονες προσπάθειες τελικά τα κατάφερε.

«Είχα απευθυνθεί στην ΕΛ.ΑΣ. για να μάθω εάν τελικά υπάρχει ή όχι απόρρητος φάκελος. Επί περίπου πέντε μήνες δεν είχα καμία απάντηση. Ωσπου, μεσολάβησε ο Στέλιος Παππάς, πατέρας του υπουργού, Νίκου Παππά. Μέσα σε δυο ώρες έλαβα το μισό υλικό του φακέλου και ύστερα από δυο εβδομάδες το υπόλοιπο με τα απόρρητα στοιχεία».

Ο κ. Λαμπράκης τονίζει πως η δημοσιοποίησή τού «σηματοδοτεί την εποχή εκείνη. Μου έκανε εντύπωση το πόσο στενά τον παρακολουθούσαν, όπως και ο τρόπος τους. Τα στοιχεία που είχαν συλλέξει. Τον χαρακτήριζαν επικίνδυνο κομμουνιστή. Εκαναν προσωπικές εκτιμήσεις».

Μάλιστα, σε ένα -από τα πολλά που περιλαμβάνονται στο φάκελο- έγγραφα της Υποδιεύθυνσης Γενικής Ασφάλειας που σήμερα δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος, αναφέρονται τα εξής: «Εκ της παρακολουθήσεως διεπιστώθη ότι τυγχάνει τακτικός αναγνώστης της εφημερίδας ΑΥΓΗ και τόσον εις τας εξωτερικάς του συναντήσεις όσον και εις το ιατρείον του, συναναστρέφεται άτομα εμφορούμενα υπό κομμ/κών φρονημάτων, εις τας συζητήσεις του εκδηλούται υπέρ της ΕΔΑ. Κατόπιν των ανωτέρω η υπηρεσία μας θεωρεί τούτον επικίνδυνον». 

Σε ένα άλλο ενημερωτικό «δελτίο δράσεως» της Υποδιεύθυνσης Γενικής Ασφάλειας (3 Νοεμβρίου 1961) σημειώνονται, αποσπασματικά: «…κατά την περίοδο της Κατοχής ανήκεν εις το ΕΑΜ του Μαιευτηρίου δράσας ποικιλοτρόπως διά την επικράτησιν του ΚΚΕ. Κατά την καταστολήν του κινήματος εξηκολούθησε την υπέρ του ΚΚΕ δράσιν του και απέσχε των εκλογών της 31/3/1946. (…). Το έτος 1958 μεταβάς είς την ιδιαιτέραν του πατρίδαν διήνειμεν ψηφοδέλτια της ΕΔΑ και εις φιλικόν του κύκλον είπεν ότι διέπραξε σφάλμα διότι δεν κατήλθεν ως υποψήφιος βουλευτής της ΕΔΑ. Διάκειται εχθρικώς προς την Αστυνομίαν και γενικώς εις τους Στρατιωτικούς. Η Υποδ/νσις Γεν. Ασφαλείας Πειραιώς φέρει τούτον ως κομμουνιστήν. Η Δ.Χ Αρκαδίας ως αμετανόητον κομμουνιστήν. Το έτος 1958 επανεχαρακτηρίσθη ως κομμουνιστής. Εις το ιατρείον του τον επισκέπτονται ως επί το πλείστον κομ/σταί. (…). Πρόκειται περί δεινού κομμουνιστού, δυναμένου να πράξη το παν».

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν γιατρός, βαλκανιονίκης αθλητής και πολιτικός. Στη διάρκεια της Κατοχής διοργάνωνε αγώνες, διαθέτοντας τα έσοδα σε λαϊκά συσσίτια. Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1961 εξελέγη βουλευτής Πειραιά συνεργαζόμενος με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της «Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη». 

Στις 21 Απριλίου 1963 πραγματοποίησε την 1η Μαραθώνια πορεία Ειρήνης, βάδισε το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής μόνος του, εν μέσω απειλών, πριν τελικά συλληφθεί. Στις 22 Μαΐου, σε συγκέντρωση για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη, δέχτηκε δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς. Υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες μετά.