Οικονομική πολιτική

Προϋπολογισμός 2018: Επιπλέον φόροι και μείωση δαπανών για ασφάλιση

Οι νέοι φόροι που έρχονται το 2018. Μειώνονται οι δαπάνες για την ασφάλιση και την υγεία. Η ανάπτυξη και τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Του Νίκου Ρογκάκου

Με κοινωνικό μέρισμα σε 483 ευρώ μεσοσταθμικά σε 1,45 εκατομμύρια πολίτες, αύξηση των άμεσων φόρων κατά 500εκ. ευρώ, αύξηση των φορολογικών βαρών κατά περίπου 1δισ. ευρώ και πρωτογενές πλεόνασμα 3,82% του ΑΕΠ το 2018, κατατέθηκε το σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2018.

Κοινωνικό μέρισμα

Σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού το μέσο ύψος του μερίσματος ανέρχεται σε 610 ευρώ για τα «επιλέξιμα νοικοκυριά» που υπάγονται στην πρώτη κατηγορία, με τα αντίστοιχα ποσά για τα νοικοκυριά της δεύτερης και της τρίτης κατηγορίας να εκτιμώνται σε 547 ευρώ και 403 ευρώ.

Ο συνολικός αριθμός των μελών των δικαιούχων νοικοκυριών ανέρχεται σε 3.472.734 άτομα, ήτοι στο 32% του πληθυσμού της χώρας.

Ανάπτυξη και πρωτογενή πλεονάσματα

Στον προϋπολογισμό για το έτος 2017 εκτιμάται ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης 1,6% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 2,44% του ΑΕΠ (μνημονιακός στόχος ήταν το 1,75%), έχοντας ήδη ενσωματώσει δαπάνη 1,4 δισ. ευρώ ή 0,78% του ΑΕΠ για το κοινωνικό μέρισμα, την επιστροφή των κρατήσεων στους συνταξιούχους και την εξόφληση των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας στη ΔΕΗ.

Για το έτος 2018 προβλέπεται ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης 2,5% και πρωτογενές πλεόνασμα 3,82% του ΑΕΠ. Αν και οριακά υψηλότερο από το αντίστοιχο εκτιμώμενο αποτέλεσμα του 2017, η δημοσιονομική προσπάθεια που έχει ήδη καταβληθεί, καθώς και η άρση της οικονομικής αβεβαιότητας και η σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος, είναι επαρκείς παράγοντες για την ασφαλή επίτευξή του, υποστηρίζει το ΥΠΟΙΚ.

Φορολογία

Τα φορολογικά έσοδα προβλέπονται αυξημένα κατά 951 εκατ. ευρώ το 2018 σε σχέση με φέτος, με την αύξηση σχεδόν ισόποσα μοιρασμένη ανάμεσα σε άμεσους (478 εκατ. ευρώ) και έμμεσους φόρους (473 εκατ. ευρώ).

Άμεσοι φόροι

Οι άμεσοι φόροι προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 20.766 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 478 εκατ. ευρώ έναντι του 2017 και μειωμένοι κατά 687 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2018-2021:

• Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 8.725 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 456 εκατ. ευρώ έναντι του 2017, κυρίως λόγω της εκτιμώμενης απόδοσης των παρεμβάσεων που αφορούν στην κατάργηση του 25% του αφορολόγητου σε βουλευτές και δικαστικούς λειτουργούς, τη φορολόγηση της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης ακινήτων, την κατάργηση της έκπτωσης στις ιατρικές δαπάνες, καθώς και της έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου.
• Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να παρουσιάσει μείωση κατά 111 εκατ. ευρώ έναντι του 2017 και να διαμορφωθεί στα 3.322 εκατ. ευρώ, λόγω της επίδρασης της αυξημένης προκαταβολής του έτους 2017.
• Οι φόροι περιουσίας προβλέπεται να φθάσουν στα 3.379 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 179 εκατ. ευρώ έναντι του 2017, η οποία οφείλεται, κυρίως, στην μετακύληση της τελευταίας δόσης του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) του έτους 2017, στον Ιανουάριο του 2018.
• Οι άμεσοι φόροι ΠΟΕ αναμένεται να διαμορφωθούν στα 1.718 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 103 εκατ. ευρώ έναντι του 2017, ενώ οι λοιποί άμεσοι φόροι θα διαμορφωθούν στα 2.362 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 8 εκατ. ευρώ έναντι του 2017.

Έμμεσοι φόροι

Οι έμμεσοι φόροι προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 27.390 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 473 εκατ. ευρώ έναντι του 2017 και μείωση κατά 112 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου ΜΠΔΣ 2018-2021:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 15.845 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 78 εκατ. ευρώ έναντι του 2017.
• Οι φόροι κατανάλωσης θα διαμορφωθούν στα 9.706 εκατ. ευρώ αυξημένοι κατά 439 εκατ. ευρώ έναντι του 2017, κυρίως λόγω της αύξησης των εσόδων από καπνικά προϊόντα ύστερα από την αποθεματοποίηση που συντελέστηκε το έτος 2016 και επηρέασε αρνητικά τα έσοδα του 2017.
• Οι έμμεσοι φόροι ΠΟΕ θα διαμορφωθούν στα 851 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 71 εκατ. ευρώ έναντι του 2017.

Μειωμένες και οι δαπάνες

Μειωμένες κατά 1,6 δισ. ευρώ θα είναι τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό, οι κρατικές δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία.

Στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ταμεία, ΕΟΠΥΥ και Νοσοκομεία) η επιχορήγηση από το δημόσιο θα είναι μειωμένη κατά 638 εκατ. ευρώ, ενώ στον αντίποδα, αυξημένα κατά 362 εκατ. ευρώ θα είναι τα βάρη που θα κληθούν να πληρώσουν εργοδότες και εργαζόμενοι, μέσω των ασφαλιστικών εισφορών.

Την ίδια στιγμή μάλιστα, μειωμένη κατά 151 εκατ. ευρώ προβλέπεται και η συνταξιοδοτική δαπάνη, ενώ συνολικά, τα έξοδα των ΟΚΑ εκτιμάται ότι θα περιοριστούν κατά 242 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η επιχορήγηση προς τον ΕΦΚΑ και τους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς είναι μειωμένη κατά 0,4% σε σχέση με το 2017, ήτοι το κράτος χορηγεί στα ταμεία 15,88δισ. ευρώ, έναντι 15,94 δισ. ευρώ το 2017.

Σημαντικά μειωμένη, κατά 68,1% είναι η κρατική χρηματοδότηση προς τον ΕΟΠΥΥ ο οποίος θα λάβει το επόμενο έτος μόλις 100 εκατ. ευρώ, έναντι 314 εκατ. ευρώ το 2017. Αντίστοιχα, μειωμένα κατά 28,6% θα είναι τα χρήματα που θα μεταβιβάσει το δημόσιο προς τα νοσοκομεία (ΥΠΕ-ΠΕΔΥ) καθώς από 1,30 δισ. ευρώ το τρέχον έτος, το κράτος θα καταβάλλει 930 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, οι ΟΚΑ θα παρουσιάσουν το 2018 πλεόνασμα 1,49 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1,58 δισ. ευρώ το 2017.

Ειδικά τα ταμεία βέβαια, θα παρουσιάσουν την μεγαλύτερη βελτίωση, αφού από έλλειμμα 198 εκατ. ευρώ το τρέχον έτος, εκτιμάται ότι το 2018 θα παρουσιάσουν πλεόνασμα 859 εκατ. ευρώ (βελτίωση 1.057 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017).

Ιδιωτικοποιήσεις

Τα 2,74 δισ. ευρώ προβλέπεται πως θα φτάσουν τον επόμενο χρόνο τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις σύμφωνα με τον προϋπολογισμό.

Στο υπουργείο Οικονομικών προσδοκούν περίπου 2 δισ. ευρώ από διαγωνισμούς που θα ολοκληρωθούν εντός του 2018, άλλα 613 εκατ. ευρώ από διαγωνισμούς που έχουν υποβληθεί δεσμευτικές προσφορές, αλλά η πρώτη δόση θα καταβληθεί του χρόνου και 112 εκατ. ευρώ από δόσεις προηγούμενων συμφωνιών ιδιωτικοποιήσεων.

Στον προϋπολογισμό επισημαίνεται πως από την έναρξη λειτουργίας του ΤΑΙΠΕΔ μέχρι σήμερα έχουν προχωρήσει 52 ιδιωτικοποιήσεις από τις οποίες το δημόσιο έχει αντλήσει 4,74 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται πως έχει λαμβάνειν άλλα τόσα μέσω της οριστικής υπογραφής συμβάσεων, δόσεων, συμφωνιών για κατανομή κερδών, κλπ. Συγκεκριμένα, «κατά τη λειτουργία του Ταμείου από το 2011 έως και το 2017:

1.υλοποιήθηκαν 38 έργα αποκρατικοποιήσεων με την υποβολή δεσμευτικών προσφορών συνολικής αξίας 7.757,49 εκατ. ευρώ και

2.εισπράχθηκαν - σε ταμειακή βάση-έσοδα από ολοκληρωμένες συναλλαγές συνολικής αξίας 4.737,677 εκατ. ευρώ». Στους άλλους 14 διαγωνισμούς που είναι σε εξέλιξη δεν έχουν υποβληθεί δεσμευτικές προσφορές.

Όπως αναφέρεται, βρίσκονται σε εξέλιξη οι ακόλουθοι διαγωνισμοί περιουσιακών στοιχείων:

• η πώληση του 100% των μετοχών της ΕΕΣΣΤΥ (εταιρείες συντήρησης τροχαίου υλικού ΟΣΕ)
• η μακροχρόνια παραχώρηση του δικαιώματος λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητοδρόμου «Εγνατία Οδός» και των επί του αυτοκινητοδρόμου τριών Κάθετων Αξόνων
• η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης των Μαρίνων Χίου, Πύλου, Θεσσαλονίκης (Αρετσού, Καλαμαριά) και Αλίμου.

Για το τελευταίο διάστημα επισημαίνεται πως:

• Ολοκληρώθηκε το 2016 ο διαγωνισμός για την πώληση του 100% των μετοχών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ. Το συνολικό τίμημα ύψους 45 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε το 2017.
• Η παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων για 40+10 έτη ολοκληρώθηκε εντός του 2017 με αντίτιμο ύψους 1.234 εκατ. ευρώ. Επιπλέον του τιμήματος των 1.234 εκατ. ευρώ, θα καταβάλλεται ετήσιο τέλος παραχώρησης της τάξεως των 22,9 εκατ. ευρώ για 40 έτη.
• Ολοκληρώθηκε η επέκταση της σύμβασης για το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελ.Βενιζέλος» και αναμένεται η 1η δόση εντός του 2017.
• Ολοκληρώθηκε η αξιοποίηση επιλεγμένων ακινήτων και εκτάσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
• Ο διαγωνισμός της πώλησης του 66% της ΔΕΣΦΑ ΑΕ εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί στις αρχές του 2018, οπότε και αναμένεται να εισπραχθεί το αντίστοιχο τίμημα.
• Αναμένεται το τέλος της διαδικασίας πλήρωσης των αναβλητικών αιρέσεων για την ολοκλήρωση της συναλλαγής που αφορά στην πώληση του 100% των μετοχών της Ελληνικό ΑΕ. Η πρώτη δόση του τιμήματος αναμένεται να καταβληθεί το 2018.
• Ο διαγωνισμός για την πώληση του 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην τελική φάση ολοκλήρωσης και το τίμημα θα καταβληθεί στις αρχές του 2018.
• Ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση του ακινήτου Castello Bibelli στην Κέρκυρα βρίσκεται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης και το τίμημα θα καταβληθεί το 2018.