Γενικά

Ο νόμος-πλαίσιο για την απλοποίηση της αδειοδότησης των επιχειρήσεων

Το νομοσχέδιο για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης επιχειρήσεων  κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης.

«Μετά από προεργασία αρκετών μηνών κατατίθεται σήμερα στη Βουλή ένα νομοσχέδιο - μεταρρύθμιση για τις αδειοδοτήσεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα», δήλωσε σχετικά ο Κωστζής Χατζηδάκης, σημειώνοντας ότι στόχος είναι το νέο πλαίσιο αδειοδότησης να έχει τεθεί σε εφαρμογή ως το τέλος του χρόνου.

Ο υπουργός Ανάπτυξης έκανε λόγο για «ένα νομοσχέδιο που απλουστεύει ριζικά τις αδειοδοτήσεις και στέλνει το μήνυμα ότι η Ελλάδα γίνεται πράγματι μια χώρα φιλική στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους», ενώ σημείωσε ότι «αυτή η παρέμβαση καλύπτει το σύνολο, σχεδόν, των αδειοδοτήσεων για μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις». 

«Μιλάμε ουσιαστικά για ένα νόμο πλαίσιο, για την έκδοση μέσα στο χρόνο, όλων των προεδρικών διαταγμάτων και των υπουργικών αποφάσεων που απαιτείται να εκδοθούν από τα συναρμόδια υπουργεία, προκειμένου ο νόμος αυτός να πάρει σάρκα και οστά το ταχύτερο δυνατό.  Μήνα – μήνα. Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου στη Βουλή θα προβαίνουμε στην έγκριση όλης της απαραίτητης δευτερογενούς νομοθεσίας. Γι’ αυτό το λόγο θα δημιουργηθεί και ένα γραφείο συντονισμού με εκπροσώπους από το γραφείο του Πρωθυπουργού και από όλα τα συναρμόδια υπουργεία, έτσι ώστε να μην καθυστερήσουμε καθόλου», πρόσθεσε ο υπουργός.

Οι βασικές τομές του νομοσχεδίου:

Η βασική φιλοσοφία του νόμου - πλαισίου είναι ότι: Από το σύστημα που ισχύει σήμερα, με το οποίο όλες οι επιχειρήσεις για να λειτουργήσουν χρειάζονται πρώτα την άδεια του κράτους, περνάμε στο νέο καθεστώς που συνίσταται στο ότι: Όλες οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να λειτουργούν χωρίς ιδιαίτερη παρέμβαση της δημόσιας διοίκησης, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων.

Τα μέτρα με τα οποία επιδιώκεται η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Εισαγωγή του συστήματος απλής αδειοδότησης με υπεύθυνη δήλωση των επιχειρήσεων. Ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας, για την έναρξη λειτουργίας θα αρκεί η δήλωση αυτοσυμμόρφωσης ή θα απαιτείται η πιστοποίηση τρίτου ή η αξιοποίηση εργαλείων της αγοράς (όπως, π.χ. ασφαλιστήρια συμβόλαια) από τα οποία θα προκύπτει η τήρηση των κανόνων λειτουργίας. Προηγούμενη άδεια θα απαιτείται μόνο στις «βαριές» περιπτώσεις, π.χ. για την ίδρυση φαρμακοβιομηχανίας, για τις οποίες επίσης λαμβάνονται μέτρα απλούστευσης των διαδικασιών.

2. Θέσπιση ξεκάθαρων κανόνων που καταργούν την περιπτωσιολογική αντιμετώπιση των αιτημάτων των επενδυτών και εισάγουν γενικούς όρους λειτουργίας, πρότυπα και προδιαγραφές για κάθε  δραστηριότητα. Στα πρότυπα αυτά θα πρέπει να προσαρμοστεί όποιος ενδιαφέρεται να ασκήσει οποιαδήποτε δραστηριότητα, δίχως παρεκκλίσεις αλλά και χωρίς δυνατότητα παρερμηνειών από τη Διοίκηση.

3. Μετάθεση των ελέγχων από το στάδιο  έκδοσης της άδειας σε εκείνο της λειτουργίας της επιχείρησης και διεξαγωγή  τους με βάση συγκεκριμένα πρότυπα. Έτσι οι έλεγχοι θα είναι ουσιαστικοί, στην πράξη και όχι στα χαρτιά, θα γίνονται με αντικειμενικά κριτήρια που περιορίζουν το περιθώριο ερμηνείας από την πλευρά των ελεγκτών, και οι επιχειρήσεις και η κρατική μηχανή θα απαλλαγούν από γραφειοκρατικό βάρος.

4. Δυνατότητα διεξαγωγής των ελέγχων από πιστοποιημένους φορείς όχι μόνο του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα.

5. Δημιουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος  διαχείρισης των αδειοδοτήσεων και των ελέγχων, στο οποίο όποιος θέλει να ξεκινήσει μια δραστηριότητα, θα μπορεί να βλέπει τι πρέπει να κάνει, θα  διεκπεραιώνει πολλές από τις διαδικασίες για την αδειοδότηση και θα μπορεί να παρακολουθεί πώς προχωρούν οι διαδικασίες. Στόχος είναι η αδειοδότηση σε πολλές δραστηριότητες να ολοκληρώνεται ηλεκτρονικά και αυθημερόν. 

Αλλαγές και προσθήκες που έγιναν μετά τη διαβούλευση

Σε σχέση με τις διατάξεις που είχαν ανακοινωθεί το Φεβρουάριο και λαμβάνοντας υπόψη τη διαβούλευση που μεσολάβησε, οι σημαντικότερες διαφοροποιήσεις έχουν ως εξής:

1. Πεδίο εφαρμογής: Καλύπτεται σχεδόν το σύνολο των δραστηριοτήτων που καταλαμβάνονται από την κατάταξη των έργων στην περιβαλλοντική νομοθεσία, δηλαδή υποδομές, παραγωγικές μονάδες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις –από μεταποίηση τροφίμων και ποτών σε επεξεργασία μετάλλων-, αγροκτηνοτροφικές μονάδες, τουριστικές εγκαταστάσεις, πολυκαταστήματα, αλλά και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος:

1. Έργα χερσαίων και εναέριων μεταφορών
2. Υδραυλικά έργα
3. Λιμενικά έργα
4. Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών
5. Εξορυκτικές δραστηριότητες
6. Τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπλασης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής (Εμπορικά κέντρα, χώροι στάθμευσης, αθλητικές εγκαταστάσεις, εκπαίδευση)
7. Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις
8. Υδατοκαλλιέργειες
9. Βιομηχανικές και συναφείς εγκαταστάσεις
10. Καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος
11. Μεταφορά ενέργειας, καυσίμων και χημικών ουσιών
12. Ειδικά έργα και δραστηριότητες

Εξαιρούνται επιμέρους κατηγορίες που απαιτούν ειδικά καθεστώτα αδειοδότησης, όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές. 

2. Επιχειρηματικά Πάρκα: Βελτιώνεται περαιτέρω το πλαίσιο για τα Επιχειρηματικά Πάρκα απλοποιώντας τόσο τη διαδικασία ίδρυσης νέων πάρκων όσο και την εγκατάσταση επιχειρήσεων σε υφιστάμενα. Στην πραγματικότητα, οι επιχειρήσεις που εγκαθίστανται σε Πάρκα θα καλύπτονται από τη γενική αδειοδότηση των πάρκων, παρέχοντας έτσι στις επιχειρήσεις ισχυρά κίνητρα για εγκατάσταση σε οργανωμένους υποδοχείς δραστηριοτήτων.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι, εφόσον δοθεί έγκριση λειτουργίας σε οργανωμένο υποδοχέα δραστηριότητας, αυτή περιλαμβάνει και έγκριση λειτουργίας για κάθε επιχείρηση που θα εγκατασταθεί σε αυτόν. Παράλληλα, ορίζεται αποκλειστική προθεσμία έγκρισης της λειτουργίας του πάρκου 100 ημερών, μετά την πάροδο των οποίων θεωρείται ότι η αίτηση έχει εγκριθεί.

3. Ποινές: Λαμβάνοντας υπόψη εισηγήσεις από φορείς της αγοράς, βελτιώθηκαν οι προβλέψεις για ποινές και πρόστιμα, χωρίς όμως να αλλοιωθεί το πνεύμα αυστηρού ελέγχου που θέλει να καθιερώσει το νομοσχέδιο, ώστε να δρα αποτρεπτικά.

4. Χρονοδιάγραμμα: Σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία έχει τεθεί ένα συγκεκριμένο και σαφώς προδιαγεγραμμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ώστε οι γενικές αρχές που τίθενται στο νομοσχέδιο να εξειδικευθούν με κανονιστικές αποφάσεις με τον εκάστοτε αρμόδιο Υπουργό. Στο σχέδιο νόμου, όπως τελικώς διαμορφώθηκε, τίθεται δεσμευτική προθεσμία έκδοσης όλων των εφαρμοστικών Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων και Προεδρικών Διαταγμάτων μέχρι το τέλος του 2014, μετά την οποία δίνεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας να ρυθμίσει το πλαίσιο άσκησης της κάθε οικονομικής δραστηριότητας.

Σχεδιασμός για την εφαρμογή των διατάξεων του νομοσχεδίου

Δεδομένου του μεγέθους του εγχειρήματος, αλλά και της σημασίας του για την οικονομία, έχει ληφθεί πρόνοια ώστε ή προετοιμασία του νέου συστήματος σε επιχειρησιακό επίπεδο να προχωρήσει παράλληλα με την έκδοση των εφαρμοστικών αποφάσεων (ΚΥΑ και ΠΔ) ώστε ως το τέλος του χρόνου να έχει τεθεί σε εφαρμογή το νέο πλαίσιο αδειοδότησης.

Η προετοιμασία αυτή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων, το σχεδιασμό και υλοποίηση του κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης των αδειοδοτήσεων, την πιστοποίηση των φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που θα κάνουν πιστοποιήσεις και ελέγχους, την εκπαίδευση του προσωπικού, την επικοινωνία με τα συναρμόδια υπουργεία, κ.α.

Η υλοποίηση του σχεδίου θα παρακολουθείται στενά από μια ομάδα παρακολούθησης – ένα Project Management Office (PMO).

Την ομάδα θα στελεχώσουν:

1. Ο Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας, κ. Γιώργος Στεργίου
2. Ο Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού του Γραφείου του Πρωθυπουργού, κ. Δημήτρης Πτωχός
3. Ο οικονομολόγος κ. Αιμίλιος Στασινάκης, εκπροσωπώντας τον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας
4. Στελέχη των κατά περίπτωση συναρμόδιων υπουργείων

Στην ομάδα παρακολούθησης θα συμμετέχει ενεργά η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία θα αναλάβει ρόλο project manager και θα παρέχει τεχνική υποστήριξη, όπως και η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα (Task Force).

Η ομάδα αυτή, και οι επιμέρους υποομάδες ανά Υπουργείο, θα στηριχθούν στη διαβούλευση που έχει ήδη ξεκινήσει με κάθε Υπουργείο για να προσδιορίσουν ποιές δραστηριότητες εμπίπτουν στην έγκριση λειτουργίας, ποιές αρκεί να συμμορφώνονται με γενικούς όρους λειτουργίας και πρότυπα και ποιές μπορούν να ασκούνται εντελώς ελεύθερα.

Αντικείμενο της διαβούλευσης θα είναι, επίσης, το περιεχόμενο των γενικών όρων λειτουργίας για κάθε δραστηριότητα και αντίστοιχα τα δικαιολογητικά και η διαδικασία για την έγκριση λειτουργίας σε περίπτωση πιο οχληρών εγκαταστάσεων.

Η διαβούλευση θα καταλήξει στην αντίστοιχη κανονιστική νομοθεσία των αρμόδιων Υπουργείων και του ΥΠΑΑΝ, με την οποία θα τιθενται οι κανόνες για την άσκηση όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, και η οποία στόχος είναι να έχει εκδοθεί μέχρι το τέλος το έτους.