ΣΕΦΕΡΛΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ

Τεκτονικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή: Στο κατώφλι του Ισραήλ το Ιράν

Γράφει ο Αντώνης Σεφερλής, Δημοσιογράφος - Διεθνολόγος.

Στρατηγική αναδιάταξη προσπαθεί να επιφέρει το Ιράν στη Μέση Ανατολή, θέτοντας εν αμφιβόλω την ασφάλεια και τις στρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στη περιοχή. Η Τεχεράνη επιχειρεί να ρίξει γέφυρες σε Σουνιτικές δυνάμεις του κόλπου, με την Κίνα να εμφανίζεται ως σπόνσορας του εγχειρήματος, φιλοξενώντας μάλιστα πρόσφατα την συνάντηση μεταξύ των επικεφαλής εθνικής ασφαλείας της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.

Αν και μέχρι πρότινος Ισραήλ και ΗΠΑ προσέβλεπαν σε επέκταση των συμφωνιών του Αβραάμ που θα επέτρεπαν σε περισσότερες αραβικές χώρες να συμμετάσχουν στο σχήμα συνεργασίας και αλληλοαναγνώρισης στη Μέση Ανατολή, τα πράγματα φαίνεται να βρίσκονται σε αδιέξοδο όσον αφορά την μείζονα περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας. Λίγο καιρό μετά την πραγματοποίηση ισραηλινών εμπορικών πτήσεων μέσω του εναέριου χώρου της Σαουδικής Αραβίας, το Ριάντ φαίνεται να προσεγγίζει την Τεχεράνη, η οποία μεταξύ άλλων καλεί στην καταστροφή του Κράτους του Ισραήλ ενώ παράλληλα αναπτύσσει το πυρηνικό της πρόγραμμα χωρίς πραγματικούς φραγμούς και σύστημα διεθνούς επιτήρησης, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

Σε μία σπάνια κίνηση λοιπόν, το πολεμικό ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών απέστειλε στον Περσικό Κόλπο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο εξοπλισμένο με Τόμαχοκ πυραύλους το οποίο αφού πέρασε από το Σουέζ της Αιγύπτου, κατευθύνεται προς την Αμερικανική βάση στο Μπαχρέιν. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε πως το Μπαχρέιν ήταν μία από τις χώρες του Αραβικού Κόσμου που αναγνώρισαν το Κράτος του Ισραήλ και ανέπτυξαν θερμές οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις, στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ που διαπραγματεύτηκαν οι κυβερνήσεις Τραμπ και Νετανιάχου. Η αποστολή του ανωτέρω υποβρυχίου στον Περσικό Κόλπο από το τις ΗΠΑ έρχεται να δοκιμάσει τις αντιδράσεις του Σιιτικού δικτύου που έχει στήσει το Ιράν στη περιοχή. Το δίκτυο αυτό, που συμπεριλαμβάνει παραστρατιωτικές ομάδες και νομαδικές στρατιωτικές οργανώσεις απειλεί ευθέως την ασφάλεια του Κράτους του Ισραήλ. Ως σχετικό παράδειγμα λογίζονται οι πυραυλικές επιθέσεις που δέχεται το Εβραϊκό Κράτος από την Χεζμπολάχ στο Λίβανο και τη Χαμάς στη Γάζα.

Η κίνηση της Ουάσινγκτον ουδόλως τυχαία είναι, αφού η ηγέτιδα χώρα του ελεύθερου κόσμου επιχειρεί να οριοθετήσει το πεδίο δράσης της και να υπενθυμίσει στο Ιράν πως θα προστατεύσει με κάθε μέσο τα στρατηγική ασφαλείας της στη περιοχή. Με άλλα λόγια, όπως οι Ισραηλινοί λένε, καλή η διπλωματία αλλά αν το Ιράν δεν έρθει σε μία συμφωνία με διεθνή επίβλεψη του πυρηνικού του προγράμματος, η επιλογή αξιόπιστου στρατιωτικού χτυπήματος παραμένει στο τραπέζι. Προφανώς οι ΗΠΑ στέλνουν ένα σοβαρό μήνυμα με την προαναφερθείσα ενέργειά τους στο Ιράν, δοκιμάζοντας παράλληλα τα στρατηγικά όρια της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Οι Φρουροί της Επανάστασης δεν άφησαν περιθώριο, αφού άμεσα απάντησαν με την ανακοίνωση περί πλήρους ανάπτυξης του πολεμικού τους ναυτικού στο πλαίσιο ασκήσεων στον Περσικό Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες σαφώς ανέμεναν κάποιου είδους αντίδραση, όπως άλλωστε είθισται στις αντίστοιχες περιπτώσεις. Παρά ταύτα, η διαφαινόμενη στροφή της Σαουδικής Αραβίας σε ένα όλο και εντεινόμενο σχήμα συνεργασίας με το Ιράν, τη Κίνα και τη Ρωσία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η συνάντηση των υπουργών εξωτερικών του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας και το βασικό παράγωγο της - δηλαδή η επαναφορά των διπλωματικών σχέσεων των δύο κρατών και τη ανταλλαγή διπλωματικών αποστολών - ήταν σίγουρα ένα δείγμα γραφής που ανησύχησε τους διαμορφωτές εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Η Κίνα από την άλλη πλευρά, εκμεταλλεύεται καιρό τώρα την ταραχώδη σχέση των ΗΠΑ με το Ιράν και την απόσταση που όλο μεγαλώνει μεταξύ του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ. Εμφανίζεται μάλιστα ως θιασώτης της επανέναρξης των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών, επιδιώκοντας να αυξήσει την επιρροή του σε δύο χώρες σημαίνουσας γεωπολιτικής σημασίας. Το Ιραν φρόντισε παράλληλα να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα προς το Ισραήλ, πως οι Φρουροί της Ισλαμικής επανάστασης κρύβονται πίσω από τις πυραυλικές επιθέσεις των προηγούμενων ημερών από τη Γάζα, το Λίβανο και τη Συρία. Είναι ούτως ή άλλως γνωστό ότι Χεζμπολάχ και Χαμάς χορεύουν στον ρυθμό της Τεχεράνης, η οποία στηρίζει τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Σε αυτό το ιδιαίτερο μωσαϊκό, αν λάβουμε υπόψιν τις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Υεμένης, τότε αντιλαμβανόμαστε πως το Ιράν προσπαθεί για τα καλά να αλλάξει τη στρατηγική διάταξη της Μέσης Ανατολής. Η Υεμένη δεν θα καθόταν στο τραπέζι των συζητήσεων αν οι Χούθι - που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη - δεν έδιναν το πράσινο φως προς αυτή τη κατεύθυνση.

Τα ανωτέρω λοιπόν συνιστούν στροφή των Φρουρών της Ισλαμικής επανάστασης με σκοπό την λείανση των σχέσεων τους με τα σουνιτικά αραβικά κράτη. Με τις ευλογίες της Κίνας, το Ιράν επιδιώκει να βάλει φρένο στην επέκταση του “Αβρααμικού” χώρου που πρόσφατα δημιουργήθηκε και έφερε την ειρήνη μεταξύ του Κράτους του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Μαρόκο και του Σουδάν. Το μεγάλο στοίχημα της ένταξης της ηγέτιδας Σαουδικής Αραβίας στο ανωτέρω πλαίσιο, φαίνεται προς ώρας να χάνεται.